17
II BOB. SINXRON DVIGATELLAR VA KONDENSATOR
BATAREYALAR QO‘LLANISHINI TAQQOSLASH
SAMARADORLIGI
Korxonada o‘rnatilgan SDlar reaktiv quvvatni generatsiyalash
uchun foydalanilganiga, qaramasdan qo‘shimcha jihozlashga harajatlar
o‘tkazilishi
kerak emas, qo‘shimcha kondensator batareyalar
o‘rnatishiga nisbatan, ayrim turdagi SD uchun bunday yondashish
maqsadga
muvofiq emas, chunki buning natijasida dvigatellarning
o‘zida katta aktiv quvvat isrofi sodir bo‘ladi. 2.1-rasmda har xil turdagi
kompensatsiyalovchi jihozlar nominal quvvatdan reaktiv quvvatni
generatsiyalashga sarflanadigan solishtirma harajat bilan bog‘lqligi
keltirilgan.
Sinxron dvigatellar uchun harajatlar ularning reaktiv quvvatini
to‘la ishlatilishiga mos keladi. Rasmdan ko‘rinib
turibdiki, past
kuchlanishli SD ni kompensatsiyalovchi qilib foydalanilganida, bundan
tashqari yuqori kuchlanishli aylanish chatotasi 250 ay/min lilari,
qo‘shimcha kondensator batareyalar o‘rnatishga nisbatan kam foydali.
Aylani chastotasi 500 ay/min.sinxron dvigatellarga va 2 MVArdan kam
quvvatli, bundan tashqari aylanish chastotasi 750 ay/min. va quvvati 0,7
MVArdan kam, U
n
= 6 kV va quvvati 1,5 MVAr Un = 10 kV lilarga
ham talluqli.
2.1-rasm. (TTQ) to‘plamli kondensator qurilmalari va
sinxron
dvigatellarda reaktiv quvvatni generatsiyalashga sarflanadigan
solishtirma harajatlar
18
Lekin bu, reaktiv quvvatni kompensatsiyalash
uchun yuqorida
keltirilgan SD lardan foydalanmaydi degani emas. Keltirilgan 6/10 kV
SD larda reaktiv quvvatni ishlab chiqarishga sarflanadigan harajatlar,
kondensator batareyalarnikiga nisbatan kam ekan agar ularda o‘rnatilgan
quvvatning 70-80 % ga yaqinidan foydalanilsa, 0,38 kV SD uchun 40-6
%.(ularning ishlash rejimi, SD turi, tarmoq sxemalari) ayrim shartlarni
hisobga olganda reaktiv quvvatni kompensatsyalashni
bajarilishi uchun
SD lardan foydalanish darajasini tanlash kerak.
Kondensator batareyalarning sinxron dvigatellar bilan birga
ishlatilish sharoitlarida ularning rostlanish qonunlari moslashtirilishi
kerak. Chunki kondensator batareyalar solishtirma isrofi, sinxron
dvigatellarnikiga nisbatan kam, u holda reativ quvvatni rostlash ketma-
ketligi shunday o‘rnatilishi kerakki, yig‘ma reaktiv quvvatni
generatsiyalash kamaytirilishi zarur bo‘lganda
birinchi urinda SD
reaktiv quvvati pasaysin. Uning bunday pasayishi ruxsat etilgan
chegaragacha kondensator batareyalarning quvvat rostlagichi ishlab
ketishi kerak.
Bunday
ketma-ketlikda
ishlash
kondensator
batareyalar
rostlagichida SD lar rostlagichiga nisbatan katta vaqtni saqlab rostlagich
o‘rnatilib bo‘limlarni o‘chirish va kam o‘rnatish bilan erishiladi.
Kondensator batareyalar bo‘limlari quvvatiga mos keladigan,
ichki ko‘lamini
rostlash, bundan tashqari uning yordamida SD
rostlagichida reaktiv tok bo‘yicha kichik mintaqada sezmaslik o‘rnatish
amalga oshirish imkonini beradi. Shu sababli tugunda SD bo‘lganida
loyihalash topshrig‘i yechilishida arzonroq kondensator batareyani
tanlash imkonini beradi.
Dostları ilə paylaş: