Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi o‘zbekiston respublikаsi rаqаmli texnologiyalаr vаzirligi o. O. Zaripov, M. O. Atajonov

 
 

---

68 
4.5. Elektr jixozlarni loyixlashda hisoblash 
Ko‘pincha kondensator qurilmalari parametrlari loyihalash 
bosqichida hisoblanadi. Ana’naviy usulda hisoblash (elektr energiyani 
o‘lchagichlarga asosan) imkoni yo‘q. Bo‘nday xollarda kondensator 
batareyalar tarkibiy tizimlari, uning quvvati taxminan pasaytiruvchi 
transformatorning (YuK/PK) mos keladigan nominal quvvatining 25% 
ni tashkil qiladiganini ulash tavisiya qilinadi. 
Misol. 
Transformator 1000 kVA => Q kondensatorlar = 250 kVAr. 
Eslatma. Bunday o‘zaro nisbatlari quyidagi shartlarga to’g‘ri keladi: 
- transformator quvvati 1000 kVA 
- transformator ning amaldagi yuklanishi = 75% 
- amaldagi yuklamalar cosφ = 0,80} (K - qiymatini 5.2 –jadvaldan 
qarang, K= 0,421) - talab qilinadigan cosφ = 0,95}
Agar iste’molchining quvvati kVt da, berilgan bo‘lsa, u holda 
kondensatorlarning quvvatini hisoblash uchun 5.2- jadvaldan K ning 
kerakli qiymatini topish mumkin. Bundan tashqari, jadvalda cosφ ning 
qiymatlari va ularga mos tgφ qiymati keltirilgan. 
Kondensator batareyalarni hisoblash
4.2- jadval
Dastlabk
i quvvat 
koeffitsi
enti 
1 kVt yuklama uchun quvvat koeffitsientini zaruriy 
orttirilishidagi kondensator quvvati (kvar) 
cos φ 
0.90 0.91 0.92 0.93 0.9
4 
0.9
5 
0.9
6 
0.9
7 
0.9
8 
0.9
9 
1,0 
tg φ 0.48 0.46 0.43 0.40 036 0.3
3 
0.2
9 
0.2
5 
0.2
0 
0.1
4 
0.0 
0.4
0 
2.2
9 
1.80
5 
1.83
2 
1.86
1 
1.89
5 
1.9
24 
1.9
59 
1.9
98 
2.0
37 
2.0
85 
2.1
46 
2.2
88 
0.4
1 
2.2
2 
1.74
2 
1.76
9 
1.79
8 
1.83
1 
1.8
40 
1.8
96 
1.9
35 
1.9
73 
2.0
21 
2.0
82 
2.2
25 
0.4
2 
2.1
6 
1.68
1 
1.70
9 
1.73
8 
1.77
1 
1.8
00 
1.8
36 
1.8
74 
1.9
13 
1.9
61 
2.0
02 
2.1
64 

---

69 
0.4
3 
2.1
0 
1.62
4 
1.65
1 
1.68
0 
1.71
3 
1.7
42 
1.7
78 
1.8
16 
1.8
55 
1.9
03 
1.9
64 
2.1
07 
0.4
4 
2.0
4 
1.55
8 
1.58
5 
1.61
4 
1.64
7 
1.6
77 
1.7
12 
1.7
51 
1.7
90 
1.8
37 
1.8
99 
2.0
41 
0.4
5 
1.9
8 
1.50
1 
1.53
2 
1.56
1 
1.59
2 
1.6
26 
1.6
59 
1.6
95 
1.7
34 
1.7
84 
1.8
46 
1.9
88 
0.4
6 
1.9
3 
1.44
6 
1.47
3 
1.50
2 
1.53
3 
1.5
67 
1.6
00 
1.6
36 
1.6
77 
1.7
25 
1.8
6 
1.9
29 
0.4
7 
1.8
8 
1.39
7 
1.42
5 
1.45
4 
1.48
5 
1.5
19 
1.5
32 
1.5
88 
1.6
29 
1.6
77 
1.7
58 
1.8
81 
0.4
8 
1.8
3 
1.34
3 
1.73
0 
1.40
0 
1.43
0 
1.4
64 
1.4
67 
1.5
34 
1.5
75 
1.6
23 
1.6
84 
1.8
26 
0.4
9 
1.7
8 
1.29
7 
1.32
6 
1.35
5 
1.38
6 
1.4
20 
1.4
53 
1.4
89 
1.5
30 
1.5
78 
1.6
39 
1.7
82 
0.5
0 
1.7
3 
1.24
8 
1.27
6 
1.30
3 
1.33
7 
1.3
69 
1.4
03 
1.4
41 
1.4
81 
1.5
29 
1.5
90 
1.7
32 
0.5
1 
1.6
9 
1.20
2 
1.23
0 
1.25
7 
1.29
1 
1.3
23 
1.3
57 
1.3
95 
1.4
35 
1.4
83 
1.5
44 
1.6
86 
0.5
2 
1.6
4 
1.16
0 
1.18
8 
1.21
5 
1.24
9 
1.2
85 
1.3
15 
1.3
53 
1.3
93 
1.4
41 
1.5
02 
1.6
44 
0.5
3 
1.6
0 
1.11
6 
1.14
4 
1.17
1 
1.20
5 
1.2
37 
1.2
71 
1.3
09 
1.3
49 
1.3
97 
1,4
58 
1.6
00 
0.5
4 
1.5
6 
1.07
5 
1.10
3 
1.13
0 
1.16
4 
1.1
96 
1.2
30 
1.2
68 
1.3
08 
1.3
56 
1.4
17 
1.5
59 
0.5
5 
1.5
2 
1.03
5 
1.06
3 
1.09
0 
1.12
4 
1.1
56 
1.1
90 
1.2
28 
1.2
68 
1.3
16 
1.3
77 
1.5
19 
0.5
6 
1.4
8 
0.99
6 
1.02
4 
1.05
1 
1.08
5 
1.1
17 
1.1
51 
1.1
89 
1.2
29 
1.2
77 
1.3
38 
1.4
80 
0.5
7 
1.4
4 
0.95
8 
0.98
6 
1.01
3 
1.04
7 
1.0
79 
1.1
13 
1.1
51 
1.1
91 
1.2
39 
1.3
00 
1.4
42 
0.5
8 
1.4
0 
0.92
1 
0.94
9 
0.97
6 
1.01
0 
1.0
42 
1.0
73 
1.1
14 
1.1
54 
1.2
02 
1.2
63 
1.4
05 
0.5
9 
1.3
7 
0.88
4 
0.91
2 
0.93
9 
0.97
3 
1.0
05 
1.0
39 
1.0
77 
1.1
37 
1.6
35 
1.2
26 
1.3
68 
0.6
0 
1.3
3 
0.84
9 
0.87
8 
0.90
5 
0.93
9 
0.9
71 
1.0
05 
1.0
45 
1.0
83 
1.1
31 
1.1
92 
1.3
34 
0.6
1 
0.3
0 
0.81
5 
0.84
3 
0.87
0 
0.90
4 
0.9
36 
0.9
70 
1.0
08 
1.0
48 
1.0
96 
1.1
57 
1.2
99 

---

70 
0.6
2 
1.2
7 
0.78
1 
0.80
9 
0.83
6 
0.80
7 
0.9
02 
0.9
36 
0.9
74 
1.0
14 
1.0
62 
1.1
23 
1.2
65 
0.6
3 
1.2
3 
0.74
9 
0.77
7 
0.80
4 
0.83
8 
0.8
70 
0.9
04 
0.9
42 
0.9
82 
1.0
30 
1.0
91 
1.2
33 
0.6
4 
2.2
0 
0.71
6 
0.74
4 
0.77
1 
0.80
5 
0.8
37 
0.3
71 
0.9
09 
0.9
49 
0.9
97 
1.0
58 
1.2
00 
0.6
5 
1.1
7 
0.68
5 
0.71
3 
0.74
0 
0.77
4 
0.8
06 
0.8
40 
0.8
78 
0.9
18 
0.9
66 
1.0
07 
1.1
69 
0.6
6 
1.1
4 
0.65
4 
0.68
2 
0.70
9 
0.74
3 
0.7
75 
0.8
09 
0.8
47 
0.8
87 
0.9
35 
0.9
96 
1.1
38 
0.6
7 
1.1
1 
0.62
4 
0.65
2 
0.67
9 
0.71
3 
0.7
45 
0.7
79 
0.8
17 
0.8
57 
0.9
05 
0.9
66 
1.1
08 
0.6
8 
1.0
8 
0.59
5 
0.62
3 
0.65
0 
0.68
4 
0.7
16 
0.7
50 
0.7
78 
0.8
28 
0.8
76 
0.9
37 
1.0
79 
06
9 
1.0
5 
0.56
5 
0.59
3 
0.62
0 
0.65
4 
0.6
86 
0.7
20 
0.7
58 
0.7
98 
0.8
40 
0.9
07 
1.0
49 
0.7
0 
1.0
2 
0.53
6 
0.56
4 
0.59
1 
0.62
5 
0.6
57 
0.6
91 
0.7
29 
0.7
96 
0.8
11 
0.8
78 
1.0
20 
4.2 – jadvalni davomi 
0.7
1 
0.9
9 
0.50
8 
0.53
6 
0.56
3 
0.59
7 
0.6
29 
0.6
63 
0.7
01 
0.7
41 
0.7
83 
0.8
50 
0.9
92 
0.7
2 
0.9
6 
0.47
9 
0.50
7 
0.53
4 
0.56
8 
0.6
00 
0.6
34 
0.6
72 
0.7
20 
0.7
54 
0.8
21 
0.9
63 
0.7
3 
0.9
4 
0.40
2 
0.48
0 
0.50
7 
0.54
1 
0.5
73 
0.6
07 
0.6
45 
0.6
85 
0.7
27 
0.7
94 
0.9
36 
0.7
4 
0.9
1 
0.42
5 
0.45
3 
0.48
0 
0.51
4 
0.5
46 
0.5
80 
0.6
18 
0.6
58 
0.7
00 
0.7
67 
0.9
09 
0.7
5 
0.8
8 
0.39
8 
0.42
6 
0.45
3 
0.48
7 
0.5
19 
0.5
53 
0.5
91 
0.6
31 
0.6
73 
0.7
40 
0.8
82 
0.7
6 
0.8
6 
037
1 
0.39
9 
0.42
6 
0.46
0 
0.4
92 
0.5
26 
0.5
64 
0.6
04 
0.6
52 
0.7
13 
0.8
55 
0.7
7 
0.8
3 
0.34
5 
0.37
3 
0.40
0 
0.43
4 
0.4
66 
0.5
00 
0.5
38 
0.5
78 
0.6
20 
0.6
87 
0.8
29 
0.7
8 
0.8
0 
0.31
9 
0.34
7 
0.37
4 
040
8 
0.4
40 
0.4
74 
0.5
12 
0.5
52 
0.5
94 
0.6
61 
0.8
03 
0.7
9 
078 0.29
2 
0.32
0 
034
7 
0.38
1 
0.4
13 
0.4
47 
0.4
85 
0.5
25 
0.5
67 
0.6
34 
0.7
76 
0.8
0.7
0.26 0.29
0.32
0.35
0.3
0.4
0.4
0.4
0.5
0.6
0.7

---

71 
0 
5 
6 
4 
1 
5 
87 
21 
59 
99 
41 
08 
50 
0.8
1 
0.7
2 
0.24
0 
0.26
8 
0.29
5 
0.32
4 
0.3
61 
0.3
95 
0.4
33 
0.4
73 
0.5
15 
0.5
82 
0.7
24 
0.8
2 
0.7
0 
0.21
4 
0.24
2 
0.26
9 
0.30
3 
0.3
35 
0.3
69 
0.4
07 
0.4
47 
0.7
89 
0.5
56 
0.6
98 
0.8
3 
0.6
7 
0.18
8 
0.21
6 
0.24
3 
0.27
7 
0.3
09 
0.3
43 
0.3
81 
0.4
21 
0.4
63 
0.5
30 
0.6
72 
0.8
4 
0.6
5 
0.16
2 
0.19
0 
0.21
7 
0.25
1 
0.2
83 
0.3
17 
0.3
55 
0.3
95 
0.4
37 
0.5
04 
0.6
45 
0.8
5 
0.6
2 
0.13
6 
0.16
4 
0.19
1 
0.22
5 
0.2
57 
0.2
91 
0.3
29 
0.3
69 
0.4
17 
0.4
78 
0.6
02 
0.8
6 
0.5
9 
010
9 
0.14
0 
0.16
7 
0.19
8 
0.2
30 
0.2
64 
0.3
01 
0.3
43 
0.3
90 
0.4
50 
0.5
93 
0.8
7 
0.5
7 
0.08
3 
0.11
4 
0.14
1 
0.17
2 
0.2
04 
0.2
38 
0.2
75 
0.3
17 
0.3
64 
0.4
24 
0.5
67 
0.8
8 
0.5
4 
0.05
4 
0.08
5 
0.11
2 
0.14
3 
0.1
75 
0.2
09 
0.2
46 
0.2
88 
0.3
35 
0.3
95 
0.5
38 
0.8
9 
0.5
1 
0.02
8 
0.05
9 
0.08
6 
0.11
7 
0.1
49 
0.1
83 
0.2
30 
0.2
62 
0.3
09 
0.3
69 
0.5
12 
0.9
0 
0.4
8 
0.00
7 
0.03
1 
0.05
8 
0.08
9 
0.1
21 
0.1
55 
0.1
92 
0.2
34 
0.2
81 
0.3
41 
0.4
84 
Misol. Elektr dvigatel quvvati 200 kVt, dastlabki cosφ = 0,75, 
talab qilinadigan
.
93
,
0
cos

tashkil qiladi.