Оliy va o„rta maхsus ta‟lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

Ishning borish tartibi: 
Klastridium bakteriyasining elektiv kulturasi quyidagicha tayyorlanadi: 
1)
1 g glyukoza eritilgan 40-60 ml suvga 100 g tuproq qo‗shib, loy holiga 
kelguncha aralashtiriladi.
2)
Bu aralashma kurakcha yordamida Petri likopchasiga solinib, ustini 
silliqlab qopqoq bilan berkitiladi, soʼngra +30 
o
C da termostatda bir necha kun 
saqlanadi.
3)
Keyin Petri idishining qopqogʼini ochib, aralashma hidlab ko‗riladi, 
agar undan qo‗lansa hid kelsa, bu aralashmada moy kislota hosil bo‗lganligini 
bildiradi.
4)
Moy kislotali bijgʼish jarayonida gazlar ajralganligi sababli loy ham 
ko‗piklanib turadi. Bu jarayonlarning hammasi klostiridiumning hayot faoliyati 
natijasida ro‗y beradi. 
5)
Ko‗pirib turgan loydan ozgina olib, suvda suyultiriladi va undan surtma 
tayyorlanadi.
6)
U qurigandan so‗ng 5 daqiqa davomida spirt bilan fiksatsiyalanadi. 
7)
Surtma spirti uchib ketgandan keyin ustiga karbol kislota (fenol) da 
eritilgan eritrozin boʼyogʼi tomizilib, bakteriyalar bo‗yaladi.

---

66 
8)
Bir necha daqiqadan so‗ng bo‗yoqni yuvib, surtma quritiladi va 
mikroskopning immersion obektivi orqali kuzatiladi. Bu preparatda uzun 
tayoqcha shaklidagi va duksimon bakteriyalar ko‗rinadi. 
9)
Kuzatilgan mikroorganizm hujayralarini ish ish daftariga chizib olinadi 
va ishni xulosa qilinadi. 
 
 Nazorat savollari: 
1.
Qanday tirik organizmlar atmosferadan molekulyar azorni o‗zlashtirish 
xususiyatiga ega? 
2.
Molekulyar azotni atmosferadan o‗zlashtira oladigan mikroorganizmlar 
mavjudligi haqidagi fikrlarni qaysi olim tomonidan aniqlangan?
3.
Bakteriyalardan tashqari yana qanday mikroorganizmlar azot o‗zlashtirish 
xususiyatiga ega?
4.
Kolstridium bakteriyalarning elektiv kulturasi qanday qilib olinishini 
izohlab bering.