Oliyvao rtamaxsus ta’lim vazirlich karimjon Rahimqulov

O'yinni o'tkazish uchun joyni tayyorlash
O'yin uchun oldindan tayyorlangan joy bo'lishi kerak. O'yinni 
ochiq havoda o'tkazish uchun maydonchani tayyorlash zarur.
1. 
Awalo kerakli asbob-anjomlar, masalan, arqondan, jundan, 
matodan, rezinadan yasalgan diamctri 8 sm li koptokchalar (rezina 
koptokchalar yuqori haroratda tarangligini yo'qotmasligi uchun 
salqin joyda saqlanadi), voleybol va basketbol to'plari, irg'itish 
uchun uzunligi 1 mlitayoqchalar, arqon, belbog'lar, bayroqchalar, 
kigizlar, taxtachalar, bolg'a, dori-darmonlar qutisi (aptechka) va
55

---

boshqalar, ko‘z og‘rig‘idan saqlanish uchun har bir o‘quvchining 
ko‘z uchun boylag‘ichi bo‘lishi kerak.
2 .0 ‘yin o‘tkaziladigan maydonchatekis bo‘lishi, tikan, toshlar, 
shisha siniqlari va boshqa keraksiz narsalardan tozalanib, doimo 
toza tutilishi lozim.
3. Mashg‘ulot o‘tkazilayotgan paytda maydonchada begona 
kishilar bo‘lmasligi kerak. Chunki ular bolalaming xayolini bo‘la- 
dilar va ularni o‘yindan chalg‘itib, ortiqcha harakatlar qilishga 
majbur etadilar.
4. Maydonchani asbob-uskunalar bilan ta’minlash, bundan 
tashqari, u yerdagi tabiiy buyum va narsalardan ham foydalanish 
zarur.
5. 0 ‘yinlami o'tkazishda quyidagi gigiyenik qoidalariga rioya 
qilinishi lozim:
a) o‘yinpaytidakiyiladigan kiyim harakatlami qiyinlashtirmay- 
digan, yengil bo‘lishi kerak;
b) yozda o'yindan so‘ng cho'milish kerak;
d) o‘yin boshlanishidan oldin maydonchaga suv sepilishi lozim.
6. 0 ‘yinlar suvda o‘tkazilsa, qatnashchilar ko‘karib va qaltirab 
qolmasligi uchun ulaming suvda bo'ladigan vaqti chegaralanishi 
kerak.
Maydonga belgilar qo‘yib chiqish
0 ‘qituvchi asbob-anjomlami tayyorlab qo‘yib, o ‘yin bosh- 
languncha maydonga belgilar qo‘yib chiqishi mumkin. Chunki 
maydonga belgi qo‘yib chiqishga ko‘p vaqt talab qilinadi. Masalan, 
katta sinf o‘quvchilari harakatli o‘yindan sport o‘yinini o‘ynashga 
o‘tishlarida bunday belgilarga ehtiyoj tug‘ilishi mumkin. Agarda
56

---

maydonni belgilash qiyin bo‘lmasa, uni o‘yinning mazmunini 
gapirib berish bilan bir vaqtda bajarish ham mumkin. Kichik maktab 
yoshidagi o‘quvchilar bilan shug‘ullanganda ham o‘yin uchun 
bitta-ikkita «botqoq», «uy» chegaralarini chizishga to ‘g‘ri kelishi 
mumkin. Bunday holatda chegaralami belgilashni o ‘yin bosh- 
languncha bajarish mumkin va belgilar faqatgina o‘yinning maz- 
muni gapirib berilayotganda dalil sifatida ko‘rsatiladi.
Tez-tez takrorlanadigan ayrim o ‘yinIarni o ‘tkazish uchun 
belgilar maydonda doimiy ravishda belgilab qo‘yilishi mumkin. 
Buni yengilgina amalga oshirsa bo‘ladi, ya’ni o‘yin uchun qattiqroq 
joy bo‘lganda, unda bolalami sevimli o‘yinlarini o'ynash uchun 
alohida maydon ajratib berishga imkoniyat boladi.
Chegaralami aniq, yorqin chizilgani maqsadga muvofiqbo‘ladi. 
Agarda chiziqlar ko‘rimsiz chizilgan yoki belgilangan bo‘lsa, o‘yinga 
qiziqib, berilib ketgan bolalar shartli ravishda qo‘yilgan chegaralami 
ko‘rishlari, payqashlari ancha murakkab bo‘lib qoladi.
0 ‘yin uchun chegara chizig‘ini bolalar shikastlanmasligini 
hisobga olgan holda devordan, to ‘siqlardan yoki buyumlardan 
kamida 3 m masofa berida chizilishi kerak. Ayniqsa, bu bir to- 
mondan ikkinchi tomonga yugurib o‘tishda, katta guruh o'yin 
qatnashchilari bir o‘yin chegarasidan ikkinchisiga yugurib o ‘tish- 
larida juda muhimdir.