Olmosh so'z turkumi Reja

6.Bo'lishsizlik olmoshi. Bo'lishsizlik olmoshlari narsa yoki belgiga nisbatan inkor ma'nosini bildiradi. Bu olmoshlar ishtirok etgan gapning kesimi boʻlishsiz shaklda kelib, inkor mazmunli gap hisoblanadi. Bo'lishsizlik olmoshlari tuzilishiga kotrajikki turli do'ladi; a) tub shaklidagi boʻlishsizlik olmoshi; b) qo'shma so'z shaklidagi boʻlish sizlik olmoshi.
Tub so'z shaklida qo'llanadigan boʻlishsizlik olmoshiga hech so'zi kiradi, Hoch olmoshi yakka holda qo'llanganda ko'pincha fe'llar oldida kelib, ravish vazifasini bajaradi va ish-harakatning, batamom inkorini bildiradi: Onas! juda xursand bo'lsa ham, hech uxlay olmaydi.
7. Gumon olmoshlari. Gumon olmoshlari narsa, belgi yoki hodisa haqidagi noaniq tasavvurni bildiradi. Bu olmoshlar asosan ot va sifat o'rnida qo'llanadi va quyidagicha hosil bo'ladi.
Olmoshlar tuzilishiga ko'ra:1)sodda, 2)qo'shma, 3)juft, 4) takroriy olmoshlarga
1. Sodda olmoshlar bir orakdan tezi, ob yoki yasama bulishi mumkin. Tub olmoshlar bir asosiy morfemadan tashkil topadi: men, sen, a, shu, kim, bu, nima kabilar. Yasama olmoshlar:-cha, day, dek yasovchilarini olish bilan boshqa so'z nekumiga ko'chadi: buncha, uncha, shuncha, bunday, unday, shunday,meningcha, menday, azteko, uziday, sizcha, s widay, sizchaj staday, sesira(mog) kabilar. Gumon olmosh-larini yasovchi alla va dir mortemalari affiks emas, yordamchi unsur sifatida olmoshating bir turidan ikkinchi tuini shakllantiradi: allakim, kimdir kabi.
2. Qo'shma olmoshlar birdan ortiq o'zaklarnig birikishi asosida shakllanadi. Bunday olmoshlar tarkiban: a) biri olmosh, ikkinchisi esa boshqa turkumga oid so'zlardan boʻladir mana bu, mana shu, qay vagt, ano shu, allaqaysi; b) har ikkist ham olmoshlardan bo'ladi: har kim, har qanday, ollakim, har nima, har qanday kabl
3. Juft olmoshiar turli xil olmoshlarning teng aloqa asosida bog'lanishidan tuziladi. Nuqda, asosan, kishilik, ko'rsatish olmosh-lari juft holda tshlatiladi: siz-biz, u-bu, uni-bunt.
4. Takroriy olmoshlar bir all o'zakli olmoshlarning teng aloqa asosida takroridan tuziladi. Takkorty olmoshlar matroal kuchaytirish, ta'kidlash uchun qo'llaniladi. Nagdi koʻrsatish, so'roq, o'zlik, belgilash olmoshlari takrorlanib qo'llanadi. Bunda ular a) hech qanday afftikslas bir asosly morfema shaklida takrorlanadi: shu-shu, o'z-o'z, kim-kim, qancha-qancha, necha-necha; b) ularning biriga yasovchi yoki so'z o'zgaruvchi affikslar qo'shilgan bolda takrorlanadi: o'zidan-cal, o'z-uzicha, manmanlik (man-manilk) kabi
Olmoshlar juft va takror qoʻllanish natijasida quyidagi so'z turkomlariga ko'chishi mumkin a) ravishga o'zidan-o'zi, o'sha o'sha, unda-bundo; b) fe'lga sensenlamaq,sizsizlamoq; d) otga u-bu, manmanlik, uni-buni,siz-biz.