Operatsion tizimlar «Informatika va Axborot texnologiyalari»

 
Foydalanuvchining DOS bilan muloqati 
Foydalanuvchining DOS bilan muloqati buyruqlar shaklida amalga oshiriladi. Har bir 
buyruq DOS u yoki bu ishni bajarishi, masalan, faylni bosib chiqarish yoki kataloglarning mund-
arijasini ekranga chiqarishi kerakligini bildiradi. 
DOS ga beriladigan buyruqning nomidan va ehtimol, bo‘sh joylar bilan ajratilgan
parametrlardan iborat bo‘ladi. DOS buyrug‘ining nomi va parametrlari lotincha bosh harflar bi-
lan bo‘lganidek kichik harflar bilan ham terilishi mumkin. Har bir buyruqni kiritish “Enter” tug-
machasini bosish bilan yakunlanadi. 
DOSning taklifi 
DOS foydalanuvchi bilan muloqatga tayyor bo‘lganida masalan, A:\> yoki C:\> takliflarini 
chiqaradi. Bu DOS bilan muammolar yo‘q degani (lekin bu dastur DOS bilan) emas balki
dasturning buyruqlarini kiritish uchun taklifidir. 
DOS ning taklifi, odatda, joriy diskovod va joriy katalog haqida (quyiga qarang) axborotga 
ega bo‘ladi. Masalan: 
A:\\> – A diskovodi: tub katalog; 
C:\EXE> – C diskovodi: \ EXE katalogi. 
Ba’zida DOS taklifi o‘z ichiga sutkaning joriy vaqti haqida ham axborotni kiritadi, masalan, 
12:59 c:\EXE\SYS>| taklifning ko‘rinishi (turi)ni DOS Prompt buyruqi yordamida o‘zgartirish 
mumkin. 
Buyruqlarni kiritish 
Buyruqni kiritish uchun klaviaturada “Enter”ni bosib, bu buyruqni terish kerak. Buyruqlarni 
kiritayotganda, buyruqni tahrir qilish uchun quyidagi tugmachalardan foydalanish mumkin: 
BackSpace - (Enter tugmachasi ustidan chap tomonga yo‘naltirilgan strelka) - bundan
oldingi simvolni o‘chirish; 
F3 - oldingi buyruqning buyruq qatoriga chaqirish; 

---

Opratsion tizimlari 
21 
Del - joriy simvolni olib tashlash; 
Ins - o‘rtaga qo‘shish rejimini yoqish-o‘chirish; 
Esc - buyruq qatorini hammasini tozalash. 
Agar operatsion tizim yuklanganda DOSKEY dasturi (pastga qaralsin) ishga tushurilgan 
bo‘lsa, unda quyidagi tugmachalardan foydalanish mumkin:


kursorni joydan-joyga ko‘chirish; 

– oldingi buyruqning buyruq qatoriga chiqarish; 

– keyingi buyruqning buyruq qatoriga chiqarish;
F7 – eslab qolgan buyruqlarning ro‘yxatini va ularning raqamlarini ekranga chiqarish. 
Buyruq matnining berilgan qatorini chiqarish uchun F9 tugmachasini bosish kerak. 
Kiritiladigan buyruqlarni tahrir qilish haqida mazkur bobning oxirida batafsilroq ma’lumot 
keltirilgan.