Shimoliy koʻprik (inglizcha: Northbridge), MCH (Memory controller hub), tizim kontrollyori. Janubiy koʻprik (inglizcha: Southbridge), ICH (I/O„controller hub), periferik kontrollyor. Shimoliy ko‗prikning asosiy vazifalari Shimoliy ko‗prik, o‗z nomidan ko‗rinib
turibdiki, 4 ta yo‘nalishdagi ma‘lumotlar oqimini boshqarish va boshqarish
funktsiyalarini bajaradi: Protsessor yoki tizim shinasi bilan aloqasi. Xotira bilan
aloqalarii. Grafik adapterli aloqalari. Janubiy ko‗prik bilan aloqalar.
Janubiy ko„prikning asosiy vazifalari Janubiy ko‗prik kompyuterning sekin komponentlari bilan o‗zaro aloqalarni
tashkil
qilish
uchun
javobgardir: kengaytirish
platalari,
periferik
qurilmalar, kirish-chiqarish moslamalari, mashinadan mashinaga aloqa kanallari
va boshqalar.
Janubiy ko‗prik ma‘lumotlar va unga ulangan qurilmalarning so‗rovlarini
Shimoliy ko‗prikka uzatadi, bu ularni protsessorga yoki RAMga o‗tkazadi va
operatsion xotiradan protsessor buyruqlari va ma‘lumotlarni Shimoliy
ko‗prikdan oladi va ularga ulangan qurilmalarga uzatadi.
Janubiy ko‗prik quyidagilarni o‗z ichiga oladi:
shimoliy ko‗prik bilan aloqasining boshqaruvchisi (PCI, hublink, DMI,
HyperTransport va boshqalar);
kengaytirish
kartalari
(PCI,
PCIe
va
boshqalar)
bilan aloqasining
boshqaruvchisi;
periferik qurilmalar va boshqa kompyuterlar (USB, FireWire, Ethernet va
boshqalar) bilan aloqa liniyalarini boshqaruvchisi;
qattiq diskli (ATA, SATA, SCSI va boshqalar) aloqasining boshqaruvchisi;
sekin qurilmalar (ISA avtobuslari, LPC, SPI va boshqalar) bilan aloqasining
Janubiy ko‘prik
BIOS (Basic Input-Output System) - bu faqat o‗qiladigan xotiraga (ROM)
joylashtirilgan dastur. Bizning holatimizda, ROM onaplataga o‗rnatilgan, ammo
o‗zining BIOS versiyasi kompyuterning deyarli barcha elementlarida (video
kartada, tarmoq kartasida, disk tekshirgichlarida va boshqalarda) va haqiqatan
ham deyarli barcha elektron uskunalarda (printerda ham, va videokamerada va
modemda va boshqalar).
