O'quv ishlari bo’yicha prorektor

2021-2030 yillarda О‘zbekiston Respublikasida aholining ijtimoiy himoya qilishning milliy srategiya konsepsiyasi loyihasi ishlab chiqildi.

Koronavirus infeksiyasi tarqalishiga qarshi kurashish davrida (2019-2020 y.y.) aholini ijtimoiy himoya qilish va ehtiyojmand oilalarni moddiy qо‘llab-quvvatlash maqsadida “Saxovat va kо‘mak” umumxalq harakati tashkil etildi.

“Ijtimoiy tadbirkorlik tо‘g‘risida”gi Qonunni qabul qilish mо‘ljallanmoqda.

Ijtimoiy himoya yagona reyestri” axborot tizimi joriy etilmoqda.

“Ijtimoiy sug‘urta tо‘g‘risida”gi qonun loyihasi ishlab chiqilmoqda.

Davlat siyosatining muhim yо‘nalishi ayollarning ijtimoiy hayotdagi rolini yanada oshirish, ularning huquq va manfaatlarini ta’minlash, ularning ishlashi uchun sharoit yaratish va amalga oshirilayotgan islohotlarda faol ishtirok etishini ta’minlashdan iboratdir. О‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi qabul qilinganligining 21 yilligiga bag‘ishlangan tantanali tadbirda Birinchi Prezident I. Karimov о‘z ma’ruzasida: «Amalga oshirilayotgan islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini qurish - porloq kelajakning asosiy omili», deb ta’kidladi. «Sog‘lom bola yili» Davlat dasturini ishlab chiqishda, birinchi navbatda, onalik va bolalikni muhofaza qilish, oilada sog‘lom turmush tarzini ta’minlash, uning iqtisodiy va ma’naviy asoslarini mustahkamlash nazarda tutildi.

2014 yil mamlakatimizda “Sog‘lom bola yili” deb e’lon qilindi. Davlat dasturini amalga oshirish doirasida jismonan sog‘lom va barkamol avlodni tarbiyalashning meyoriy-huquqiy bazasini yanada takomillashtirishga qaratilgan 3 ta qonun loyihasi ishlab chiqildi.
Shu bilan birga, О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2014-2018 yillar davrida О‘zbekistonda aholining reproduktiv salomatligini yanada mustahkamlash, onalar, bolalar va о‘spirinlarning sog‘lig‘ini muhofaza qilish bо‘yicha davlat dasturi tо‘g‘risida» gi qarori qabul qilindi, uning ijrosi farzandlarimizni jismonan sog‘lom va ma’naviy etuk shaxs sifatida shakllantirishga xizmat qildi hamda yoshlarga oid davlat siyosatini yangi, yanada yuqori darajaga kо‘tardi.
Sog‘lom bola, avvalo, sog‘lom va dо‘stona oilaning mevasidir, degan hayot haqiqatidan kelib chiqib, yil davomida oilada sevgi va о‘zaro hurmat muhitini shakllantirish, uning iqtisodiy va ma’naviy asoslarini mustahkamlash, yosh oilalarni qо‘llab-quvvatlash, onalikni himoya qilish bо‘yicha keng kо‘lamli ishlar amalga oshirildi va bolalar uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish va ayollarning kundalik uy ishlarini yengillashtirish choralari kо‘rildi.
Sog‘lom va mustahkam oilalarni yaratish sog‘lom kelajak uchun poydevorni mustahkamlaydi, deb hisobga olsak, irsiy va tug‘ma kasalliklarning oldini olish asosida nikohga kirayotgan shaxslarni nikohgacha tо‘liq tibbiy kо‘rikdan о‘tkazish bо‘yicha muhim ishlar amalga oshirildi. Xususan, bо‘lajak yangi turmush qurganlarni tibbiy kо‘rikdan о‘tkazadigan poliklinikalar zamonaviy davolash-diagnostika uskunalari bilan jihozlandi. Eng muhimi, shu tufayli turli xil kasalliklarga chalinganiga qaramay, oila qurmoqchi bо‘lgan 2 mingdan ziyod yigit-qiz ambulatoriya va statsionar davolanishdan о‘tdi.
«Sog‘lom ona - sog‘lom bola» loyihasi doirasida 13 million 600 mingdan ziyod ayollar va bolalar tibbiy kо‘rikdan о‘tkazildi. Natijada, 2 million 800 ming ayol va 2 million 500 ming bola sog‘ayib ketdi, bu aholi salomatligi yо‘ldagi muhim qadam bо‘ldi.
Nogiron bolalar tug‘ilishining oldini olish, shuningdek, yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda va homilador ayollarda tug‘ma va boshqa patologiyalarni erta aniqlashda Vazirlar Mahkamasi «Onalar va bolalarni skrining qilish davlat tizimini tashkil etish tо‘g‘risida» maxsus qaror qabul qildi va bu ushbu sohani rivojlantirishga katta hissa qо‘shdi. 2009 yilda «2009-2013 yillarda aholining reproduktiv salomatligini mustahkamlash, sog‘lom bolalar tug‘ilishi, jismoniy va ma’naviy rivojlangan avlodni tarbiyalash bо‘yicha ishlarni yanada kuchaytirish va samaradorligini oshirish bо‘yicha chora-tadbirlar dasturi tо‘g‘risida»gi qaror qabul qilindi. Ushbu hujjatga muvofiq, sog‘liqni saqlash tizimini isloh qilish va bu sohada sifatli о‘zgarishlarni ta’minlash bо‘yicha ishlar davom ettirildi. Yuqumli kasalliklarga qarshi bolalarni emlash darajasi deyarli 100 foizni tashkil etdi.
Har bir viloyat markazida kattalar va bolalar uchun kо‘p tarmoqli tibbiyot markazlari tashkil etildi, har bir tumanda eng zamonaviy tibbiy asbob-uskunalar bilan jihozlangan qishloq vrachlik punktlari faoliyati yо‘lga qо‘yildi. Bugungi kunda respublikada 3000 ga yaqin qishloq vrachlik punktlari muvaffaqiyatli ishlamoqda.
2016 yil “Sog‘lom ona va bola yili” deb e’lon qilindi. Ushbu yilda chekka qishloq joylarida yashovchilar, birinchi navbatda, ayollar va qizlar uchun zarur ijtimoiy, maishiy va tibbiy sharoitlarni yaratish, qishloq aholisini toza ichimlik suvi, tabiiy gaz bilan ta’minlash va xizmatlar sifatini yanada oshirish bо‘yicha ishlar izchil davom ettirildi.
Bolalar orasida yuqumli kasalliklarning oldini olish maqsadida 2014 yildan beri rotavirusga qarshi emlash milliy emlash taqvimiga kiritilgan bо‘lib, unda 300 mingga yaqin bola qatnashgan.
Nogiron bolalar tug‘ilishining oldini olish kabi muhim vazifani hal qilishda mamlakatimizning barcha hududlarida samarali faoliyat yuritayotgan skrining markazlarining ahamiyatini alohida ta’kidlash lozim. Birgina 2014 yilning о‘zida ushbu markazlarda turli xil patologiyalarni о‘z vaqtida aniqlash va tegishli davolanish tufayli xavf ostida bо‘lgan 20 mingdan ziyod bola sog‘lom tug‘ildi.
Ushbu yо‘nalishdagi ishlarimiz uchun sarflangan mablag‘, jalb qilingan kuch va imkoniyatlar minglab sog‘lom bolalar dunyoga kelib, ular kuchli va qudratli bо‘lib о‘sayotgani ota-onalar va oilaga, butun jamiyatimizga qanchalik quvonch va baxt keltirayotganini tasavvur qilish qiyin emas.
«Sog‘lom ona va bola yili» Davlat dasturini amalga oshirish jarayonida ushbu maqsadlar uchun barcha moliyalashtirish manbalaridan 7 trillion 480 milliard sо‘m va 190 million dollardan kо‘proq mablag‘ sarflangan.
Sо‘nggi yillarda amalga oshirilgan ishlar natijasida aholining о‘rtacha umr kо‘rish darajasi ham sezilarli darajada oshdi. Agar 1990 yilda bu kо‘rsatkich 67 yoshni tashkil etgan bо‘lsa, 2015 yilga kelib bu kо‘rsatkich 74 yoshga yetdi, shu jumladan, yashash davomiyligi erkaklar uchun 66 yoshdan 70 yoshgacha, ayollar uchun esa 72 yoshdan 76 yoshgacha uzaydi. Ushbu natijalar aholi salomatligini muhofaza qilish va yashash sharoitlarini yaxshilash bо‘yicha kо‘rilgan chora-tadbirlarning aniq natijalarini yaqqol kо‘rsatib turibdi.
Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining 2015 yilgi ma’lumotlariga kо‘ra, О‘zbekistonda tug‘ilgan bolalarning 92 foizi mutlaqo sog‘lomdir. «Bolalarga g‘amxо‘rlik qiling!» xalqaro tashkiloti reytingida О‘zbekiston bolalarning sog‘lig‘iga g‘amxо‘rlik qilayotgan etakchi о‘nta mamlakat qatoriga kiradi.