O'quv qo'llanma



Yüklə 4,33 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə37/92
tarix29.11.2023
ölçüsü4,33 Kb.
#169848
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   92
ShaklSeansKalitBaytO
- seans uchun kalit shakllantirish b o 'lib . 
dastlabki m atnni shifrm atnga va teskari y o 'n a lish d a alm ashtirishda B aytA lm ash() 
shifralm ashtirishini bajarish uchun foydalaniladi; m azkur shifralm ashtirish kirishi 
shifrlash kaliti к va funksional kalit k f b o 'lib , chiqishi bayt sathida chiziqli m assivlar 
BsA [256] va BsAD [256]:
■ 
ShaklSeansKalit()
- seans uchun kalit shakllantirish b o ‘ lib. dastlabki 
m atnni 
shifrm atnga 
va 
teskari 
y o ‘nalishda 
alm ashtirishda 
A ralash() 
shifralm ashtirishini bajarish uchun foydalaniladi; m azkur shifralm ashtirish kirishi 
baytli elem entlardan tarkib topgan chiziqli m assiv K st=[32] b o 'lib , chiqishi m axsus 
tuzilm ali diam atritsalardan tashkil topgan ( K it , K.2 ) yoki (K1 , K2t ) m assivlar 
juftliklaridir;
■ 
ShaklBosqichKalitQ -
seans davom ida seans-bosqich kalitidan bosqich 
kalitini shakllantirish b o 'lib . dastlabki m atnni shifrm atnga va teskari yo 'n alish d a 
alm ashtirishda Q o'shB osqichK .alit() alm ashtirishini bajarish uchun foydalaniladi;
50


m azkur alm ashtirish kirishi chiziqli seans-bosqich kaliti m assivi kse, chiqishi bayt 
sathida berilgan ikki o ‘lcham li K e[8.4] m assividir;
■ 
Qo'shBosqichKalitQ
- oddiy shifralm ashtirish b o ‘Iib, dastlabki matnni 
shifrm atnga va teskari y o ‘nalishda H olat va bosqich kaliti m assivi Ke elem entlari 
ustida istisnoli YoKI (2 m oduli b o ‘yicha bitlab q o ‘shish) am alini bajarishdan iborat; 
m azkur shifralm ashtirish kirishi bayt sathida H olat m assivi, K e m assivi boMib, 
chiqishi bayt sathida H olat m assividir;
■ 
Q o ‘shHolat() -
oddiy shifralm ashtirish b o 'lib , shifrlash bloklari ustida 
am alga oshiriladigan elektron kod kitobi rejim idan boshqa rejim larda dastlabki 
m atnni shifrm atnga va teskari y o ‘nalishda X O R am ali ishtirokida foydalaniladigan 
alm ashtirish.
Shifrlash kriptografik m odulini ishga tushirishda avvalo m odulga shifrlash 
kaliti к va funksional kalit kf, o ‘m atilgan bosqichlar soni e ham da rejim
m=ShBil
uchun initsializasiyalash vektori IV yuklanadi. Shuningdek, dastlabki m atnni 
shifrm atnga alm ashtirish rejim ida dastlabki m atn, shifrm atnni dastlabki m atnga 
alm ashtirish rejim ida esa shifrm atn kriptografik m odulning 
Holat
m assiviga 
yuklanadi. 
Shifrlash 
ja ray o n in in g
boshlanishida 
ShaklS eansK alitB ayt(k,kf), 
S haklS eansK alit(K st) 
va 
S haklB osqichK alit(kse) 
ishga 
tushiriladi. 
ShaklS eansK alitB ayt(k,kf), S haklS eansK alit(K st) shifralm ashtirishlari chiqishida bayt 
sathida alm ashtirish m assivlari va diam atritsaviy qism lardan tark ib topgan seans 
kaliti m assivlari shakllantiriladi. Bu m assivlar toki k, k f lar o ‘zgarm as b o 'lib qolar 
ekan, 
keyingi 
seanslarda 
ham
foydalanilaveradi. 
ShaklB osqichK alit(kse) 
shifralm ashtirishi chiqishida boshlangich va har bir bosqich uchun shakllantirilgan 
bosqich kalitlari to ‘plam i shakllantiriladi.
E lektron kod kitobi (Elektron kod kitobi) m = Ekk va shifr blo k lam i ilaktirish 
(S hifrB loklam i ilaktirish) m =ShBil rejim lariga tegishli psevdokod keltirilgan.
A ralash(H olat,K s), B ay tA lm ash (H o latB a), Q o ‘shB osqichK alit(H olat, Ke), 
Sur(H olat) 
oddiy 
shifralm ashtirishlari 
va 
ShaklS eansK alitB ayt(k,kf), 
S haklS eansK alit(K st), 
ShaklB osqichK alit(kse) 
va 
Q o ‘shH olat(H olatt, 
H olat) 
alm ashtirishlari keyingi bandda keltirilgan.
Shifrlash m odulining dasturiy-apparatli shaklida funksional kalit yangilash 
jarayonini ShaklS eansK alitB ayt(k,kf), ShaklSeansK alit (K SI), ShaklBosqichKalit(kse) 
alm ashtirish jaray o n lari bilan qo‘shib oiib borish m aqsadga m uvofiqdir. U nda shifr 
protsedurasiga 
ShaklS eansK alitB ayt(k,kf), 
ShaklS eansK alit 
(K st),
S haklB osqichK alit(kse) natijalarini kiritish nazarda tutilishi lozim.
S hifrlash protsedurasining psevdokodi quyida keltirilgan:
Shifr (int blok soni, byte IV [32], byte kirish [blok soni] [32], byte chiqish [blok 
soni] [32], byte k[32], byte kf [32], byte e)
begin
51


byte к . [8, 4]. К , [8 ,4 ] , К . [8. 4]
H olat [8. 4], Holatn [8, 4] 
if (m =Sh)
S haklS eansK alitB ayt (k, k f) 
S haklS eansK alit (K st)
S haklB osqichK alit (к,*) 
fo r b lo k = l step 1 to blok_soni 
H olat= kirish[blok] 
i f (m =ShB il)
i f (b lo k = l)
H olatn=IV
else
H olatn= chiqish[blok-l ]
end if
Q o ‘shH olat (H olat, H olatn)
end if
for 
bosqich= 1 step 1 to e
Q o ‘shB osqichK alit (H olat, K*) 
A ralash (H olat, 1CS)
Sur (H olat)
B aytA lm ash (H olat, Ba) 
end for
Q o 'sh B o sq ich K alit (H olat, K,,)
A ralash (H olat, Ks)
C hiqish [blok]=H olat 
end for
else
S haklS eansK alitB ayt (k, k f) 
ShaklS eansK alit (K sl)
ShaklB osqichK alit (k se) 
fo r b lo k = l step 1 to blok_soni 
H olat= kirish [blok]
A ralash (H olat, Ks) 
Q o 'sh B o sq ich K alit (H olat, K,,) 
for b o sq ich = l step 1 to e
B aytA lm ash (H olat, Ba)
Sur (H olat)
A ralash (H olat, Ks) 
Q o ‘shB osqichK alit (H olat. K*)
52


end for 
if (m =ShB il)
if (b lo k = l)
H olatn=IV
else
H o la tn = k irish [b lo k -1 ]
end if
Q o ‘shH olat (H olat, H olatn)
end if
ch iqish [blok]=H olat 
end for
end if
end
Sim m etrik sh ifrlashning barcha tizim lari quyidagi kam chiliklarga ega:
• axborot alm ashuvchi ikala s u b ’ekt uchun m axfiy kalitni uzatish kanalining 
ishonchliligi va xavfsizligiga quyiladigan talablam ing q a t’iyligi;
• kalitlam i yaratish va taqsim lash xizm atiga quyiladigan talab lam in g
yuqoriligi.
Sababi, o ‘zaro aloqaning «har kim - xar kim bilan» sxem asida «и» ta abonent 
uchun 
n(n-
1)/2 ta kalit talab etiladi, y a ’ni kalitlar sonining abonentlar soniga 
bogMiqligi kvadratli. M asalan, /7=1000 abonent uchun talab qilinadigan kalitlar soni 
n (n -\
)/2=499500. Shu sababli, foydalanuvchilari yuz m illiondan oshib ketgan 
«Internet» ta rm o g ‘ida sim m etrik shifrlash tizim ini q o ‘shim cha usul va vositalarsiz 
qoMlashning iloji y o ‘q.

Yüklə 4,33 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   92




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin