O‟quv qo‟llanma

Kerakli jixozlar: 
Kompyuter, dasturlar ( Java, C++, C#, ixtiyoriy), 
printer, daftar, A4 formatdagi oq qog‘oz. 
Qisqacha nazariy ma‟lumot: 
1.
Himoyaning buzilishlari. Korxonaga tegishli axborotni saqlash va 
ishlatish xavfsizligiga zarar keltiruvchi har qanday xarakatlar. 
2.
Himoya mexanizmi. Himoyaning buzilishlarini aniqlash va bartaraf 
etish, hamda buzilishlar oqibatini yo‘qotish mexanizmlari. 
3.
Himoya xizmati. Ma‘lumotlarni ishlash tizimlari va korxonaga 
tegishli axborotni tashish xavfsizligi saviyasini ko‘tarishga mo‘ljallangan servis 
xizmati. 
Himoyaning buzilishlari. 
Kompyuter tizimi yoki tarmog‘i himoyasini 
buzishga urinishlarni kompyuter tizimini axborotni ta‘minlovchi obekt sifatida 
ko‘rish orqali klassifikasiyalash mumkin. Umumiy holda qandaydir manbadan 
(masalan, fayl yoki xotira qismi) axborot oqimining adresatga (masalan, boshqa 
fayl yoki bevosita foydalanuvchi) uzatilishi kuzatiladi. Shu nuqtai nazardan 
quyidagi hujumlarni farqlash mumkin: 

Uzish (razyedineniye); 

Ushlab qolish (perexvat); 

Turlash (modifikasiya); 

Soxtalashtirish (falsifikasiya). 

---

17 
Uzish 
(razyedineniye)
. 
Tizim 
resursi 
yo‘q 
qilinadi, 
axborotdan 
foydalanuvchanlik buziladi. Bunday buzilishlarga misol tariqasida uskunaning 
ishdan chiqishi, aloqa liniyasining uzilishi yoki fayllarni boshqaruvchi tizimning 
buzilishini ko‘rsatish mumkin.
Ushlab qolish (perexvat)
. Resursdan ruxsat berilmagan foydalanishga yo‘l 
ochiladi. Natijada axborotning mahfiyligi (konfidensialligi) buziladi. Bunday 
foydalanuvchilar fizik shaxs, dastur yoki kompyuter bo‘lishi mumkin. Bunday 
buzilishlarga misol tariqasida ma‘lumotlarni ushlab qolish maqsadida aloqa 
kabeliga ulanish va fayllardan yoki dasturlardan noqonuniy nusxa ko‘chirishni 
ko‘rsatish mumkin.