O‟quv qo‟llanma



Yüklə 3,82 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə19/79
tarix04.09.2023
ölçüsü3,82 Mb.
#141468
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   79
Axborot xavfsizligi amaliy mashg\'ulot uchun

4-Amaliy mashg‟ulot 
Mavzu: Vernam, Gammalash hamda uitstonning “ikkilik kvadrat” 
shifrlash usullari yordamida shifrlash
Kirish: 
Hozirgi vaqtda axborotlarni himoyalashni ta‘minlashning 
qandaydir biror texnik usuli yoki vositasi mavjud emas, ammo ko‘p xavfsizlik 
muammolarini yechishda kriptografiya va axborotlarni kriptoo‘xshash 
almashtirishlari ishlatiladi. 
Ishdan maqsad: 
Simmetrik kriptotizimni asosiy usullarini o‘rganish va 
dasturini ishlab chiqish. 
Kerakli jixozlar: Kerakli jixozlar: 
Kompyuter, dasturlar(Java, С++, C#, 
ixtiyoriy), printer, daftar, A4 formatdagi oq qog‘oz. 
Qisqacha nazariy ma‟lumot: 
 
Vernamning shifrlash usuli 
Vernamning shifrlash tizimi modul qiymati m=2 bo‘lgan Vijiner shifrlash 
tizimining bir qismi hisoblanib, 1926-yilda bu usulning aniq ko‘rinishi ishlab 
chiqiladi.Gilbertom Vernam AT&SShA firmasi xomiyligi ostida kiruvchi matn 
sifatida ikkilik sanoq sistemasidan foydalandi. Shifrlashda birinchi Ingliz 
alfavitidagi(A,B...Z). Matnning xar bir xarfi 5-bit bo‘lakli (b0,b1…b4) Bado 
raqami bilan kodlanadi. Ixtiyoriy ketma-ketlikdagi ikkilik kalitlar k0,k1,k2, 
avval kitobsimon lentaga yoziladi.Quyidagi rasmda uzatilayotgan axborotni 
Vernam usuli orqali shifrlash ko‘rsatilgan (1-rasm). 
4.1-rasm. Vernam usuli orqali shifrlash 
Kiruvchi matnni shifrlashda x-kiruvchi matn ikkilik ko‘rinishiga o‘tkaziladi 
va ikkilik modul ostida ikkilik ketma-ketlikdagi k-kalit bilan shifrlash amalga 
oshiriladi. U shifrlangan yozuv:
4.1-jadval





y=x 
k=x 
Kiruvchi yozuv
Shifrlangan yozuv
Tiklangan yozuv
Kalit ketma ketligi 
 
 


28 
Shifrni ochishda yozuvdagi har bir ikkilik modul ostidagi belgilar k-kalit 
ketma-ketligi bilan tuziladi. 
4.2-jadval 


00000 


00001 


00010 


00011 


00100 


00101 


00110 


00111 


01000 


01001 

10 
01010 

11 
01011 

12 
01100 

13 
01101 

14 
01110 

15 
01111 

16 
10000 

17 
10001 

18 
10010 

19 
10011 

20 
10100 

21 
10101 

22 
10110 

23 
10111 

24 
11000 

25 
11001 

26 
11010 

27 
11011 

28 
11100 

29 
11101 

30 
11110 

31 
11111 

Yüklə 3,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   79




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin