3-Amaliy mashg‟ulot Mavzu: Simmetrik o‟rin almashtirish algoritmlari yordamida shifrlash Axborotga nisbatan bo‟ladigan xavf-xatarlar va zaifliklar hamda ularni boshqarish usullari. Kirish: Axborotlarni qayta ishlash jarayonlarini avtomatlashtirish vositalari,
usullari va formalari murakkablashuvi hamda rivojlanishi bo‘yicha ularni axborot
texnologiyalarida ularni qo‘llanilish xavfsizlik darajasidan oshib bormoqda.
Ishdan maqsad: Simmetrik kriptotizimni asosiy usullarini o‘rganish va
tadqiq etish.
Kerakli jixozlar: Kompyuter, dasturlar
С++ va
C# ixtiyoriy, printer, daftar,
A4 formatdagi oq qog‘oz.
Qisqacha nazariy ma‟lumot: Kriptografiya - axborotni qayta akslantirishning matematik usullarini izlaydi
va tadqiq qiladi.
Kalit - matnni shifrlash va shifrini ochish uchun kerakli axborot.
Kriptoanaliz - kalitni bilmasdan shifrlangan matnni ochish imkoniyatlarini
o‘rganadi.
Kodlashtirish - esa axborotni ikkilik sanoq sistemasidagi ―0‖ va ―1‖ lardan
iborat raqamli ko‘rinishidir.Agar axborotni shifrlash va uni qayta tiklash uchun bir
xil kalitdan foydalanilsa bunday shifrlash usuli simmetrik shifrlash usuli deyiladi.
Kriptotizimlar simmetrik va ochiq kalitli tizimlarga bo‘linadi.
Simmetrik kriptotizimlarda shifrlash va shifrni ochish uchun bitta va aynan
shu kalitdan foydalaniladi.
Ochiq kalitli kriptotizimlar da bir-biriga matematik usullar bilan bog‘langan
ochiq va
yopiq kalitlardan foydalaniladi. Axborot ochiq kalit yordamida
shifrlanadi, ochiq kalit barchaga oshkor qilingan bo‘ladi, shifrni ochish esa faqat
yopiq kalit yordamida amalga oshiriladi, yopiq kalit faqat qabul qiluvchigagina
ma‘lum.
