O‗quv-uslubiy qo‗llanma

 
Nisbiy so‗zlar vostasida bog‗langan qo‗shma gaplar.
Qo‗shma gaplar tarkibida qo‗llanib , bir-biriga ishora ma‘nosini bildiradigan 
so‗roq va ko‗rsatish olmoshlari 
nisbiy so‗zlar
deyiladi: - 
kim-o‗sha, kim-u, nima-u, nima-

---

39 
o‗sha, qanday –shunday, qancha-shuncha, qaerda- o‗sha erda, qachon-o‗sha paytda, 
qaysi-o‗sha
. Nisbiy so‗zlarda so‗roq olmoshlar tobe gapda ko‗rsatish olmoshlari esa 
xokim gapda joylashadi.
 
 
Qo‗shma gap tahlilida quyidagi amaliy tartibga rioya etish taqozo etiladi. 
A) tanlangan qo‗shma gap doskaga yoki daftarga yoziladi, ifodali o‗qiladi va tinish 
belgilari qo‗yiladi; 
B) qo‗shma gap tarkibidagi sodda gaplar aniqlanadi, har bir sodda gapning 
predikativ yadrosi belgilanadi. So‗ngra har bir sodda gap chegarasi ajratilib, orasiga 
vertikal juft chiziq qo‗yiladi; 
V) qo‗shma gap tarkibiy qismlarining o‗zaro bog‗lanishi usullari belgilanadi, 
bog‗lovchi vositalar aniqlanadi. Sodda gaplarning bir-biriga munosabati va bog‗lovchi 
vositalari orqali qo‗shma gaplarning turlari aniqlanadi. 
G) qo‗shma gaplarning har bir turi o‗z ichki grammatik va semantik xususiyatlariga 
ko‗ra alohida tahlil etiladi; 
 
Bog‗langan qo‗shma gap 
 
Bog‗langan qo‗shma gaplar
– qismlari 
teng bog‗lovchilar
, 
bo‗lsa, esa
so‗zlari, 
-u, -
yu, -da
yuklamalari yordamida bog‗langan gaplardir:
 
 
Shu onda chiroq o‗chdi 
va
 birdaniga o‗q uzildi. 
 
Har bir narsa aqlga muhtoj, aql 
esa
 tarbiyaga muhtoj. 
 
Yo‗lovchining o‗zi ichkariga kirdi -