O‗quv-uslubiy qo‗llanma

goh
 garmon tovushi eshitiladi.
(galma-gal)
 
 
Yo
 siz keling, 
yo
 men boray.(
faqat biri amalga oshadi) 
 
e) bo‗lsa, esa so‗zlari yordamida bog‗langan qo‗shma gaplar
– bunda qo‗shma 
gap qismlari qiyoslash va zidlash munosabatini ifodalaydi:
 
Tovus o‗zining chiroyli patlarini ehtiyot qiladi, vijdonli odam 
esa
 o‗zining sharaf-u shonini 
saqlaydi. 
(qiyoslash) 
U kim bo‗lsa bo‗lsin, men 
esa
 arxitektor bo‗laman.
(zidlash) 
Bog‗langan qo‗shma gap tarkibidagi sodda gaplarning o‗zaro aloqasi orqali quyidagi 
mazmun munosabatlari ifodalanadi. 
Qiyoslash munosabati. 

---

40 
Biriktiruvchi munosabati 
Ayiruv munosabati. 
Sabab munosabati. 
Natija munosabati. 
Izohlash munosabati. 
Bog‗langan qo‗shma gaplar quyidagi tartibda tahlil qilinadi
. 
1.Ifoda maqsadiga ko‗ra turi 
2.Sodda gaplarning miqdori 
3.Qo‗shma gap tarkibidagi sodda gaplarni o‗zaro bog‗lovchi vositalar 
4.Bog‗langan qo‗shma gap tarkibiy qismlarining o‗zaro bog‗lanish usullariga ko‗ra 
turlari 
5.Bog‗langan qo‗shma gap tarkibiy qismlarining semantik munosabati. 
6.Bog‗langan qo‗shma gapda tinish belgisi va uning sxemasi. 
Bog‗langan qo‗shma gap tahlili namunasi 
 
Dilimda orzu balandroq edi, lekin ko„klam bir oz naqulay keldi
 (Oybek).
Darak gap, ikkita sodda gapdan tuzilgan gap, birinchi sodda gap – Dilimda orzu 
balandroq edi. Ikkinchi sodda gap – Ko‗klam bir oz noqulay keldi. Sodda gaplar o‗zaro 
lekin zidlov bog‗lovchisi bilan o‗zaro bog‗langan, bog‗lovchi ikkinchi sodda gapning 
boshida kelgan. Zidlov bog‗lovchisi bog‗langan qo‗shma gap. Qo‗shma gap tarkibiy 
qismlari orasida zidlov munosabi bor. Qo‗shma gapning birinchi qismida shaxs xohishi 
ifodalanib, ikkinchi qismda shu xohishga zid bo‗lgan voqea-hodisa ro‗y beradi. Tarkibiy 
qismlar orasiga vergul ko‗yilgan. 
Sxemasi:
 
, lekin