O’quv yili 4-sinflar Tabiatshunoslik fanidan ishlanmalar tayyorlashda foydalanilgan yillik
Jami 45 daqiqa Tashkiliy qism
Yüklə 45,79 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yangi mavzu bayoni
- Yangi mavzuni mustahkamlash
- Mars
Tashkiliy qismDarsning tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqti 5 minut.Tashkiliy qism. Navbatchi axboroti. O`tgan mavzuni mustahkamlashO‘tilgan va uyga berilgan mavzuni so‘rash va takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqti 10 minut Asosiy qism.Tabiatshunoslik fani asosida savol-javoblar o’tkazish. Yangi mavzu bayoniYangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqti 20 minut. Yangi mavzu bayoni. Tunlari ba’zida xira «yulduz»ning boshqa yulduz lar orasida siljiyotganini, ya’ni sayr qilib yurganini payqash mumkin. Bunday osmon jismi aslida yulduz emas, balki sayyoradir. Sayyoralar o‘zidan nur chiqarmaydi. Biz sayyora-lardan qaytayotgan Quyosh nurlarini ko‘ramiz, xolos. Har bir sayyora o‘z orbitasiga ega. Sayyora orbitasi, bu - Quyosh atrofida sayyoraning harakat yo‘li bolib, 6-rasmda aylana chiziqlar bilan ko‘rsatilgan. Sayyoralar katta-kichikligi, Quyoshdan uzoq-yaqin-ligi bilan bir-biridan farq qiladi. Merkuriy Sayyoralarning eng kichigi Merkuriydir. Uning diametri Yernikidan deyarli 3 marta kichik. Merkuriy Quyosh atro-fini 88 sutkada bir marta aylanib chiqadi. Sirtida tuproq yo‘q. Sirti tosh va qumliklardan iborat. Mayda osmon jismlarining tushaverishidan sirti o‘nqir-cho‘nqir bo‘lib ketgan. Merkuriy sirtida havo va suv yo‘q. Unda hayot borligi haqida hech qanday belgi mavjud emas. Merkuriy sirtida harorat kunduzi +480 °C, kechasi esa -180 °C atrofida bo‘ladi. Yangi mavzuni mustahkamlashYangi mavzuni mustaxkamalsh, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan . Kartochkalar orqali savol-javob o’yini o’tkaziladi Venera Venera sayyorasi Yerdan biroz kichik. Quyosh atro-fini 225 sutkada bir marta aylanib chiqadi. Sayyorani qoplagan gazlar va bulutlar Quyosh nurlarini yaxshi qaytarishi natijasida tunlari bizga u yulduz kabi cha-raqlab ko‘rinadi. Hatto erta tongda yulduzlar ko‘rinmay qolganda ham Venera sayyorasi porlab turadi. lShuninguchunqadimdaVenerasayyorasini «Zuhro yulduzi», «Tong yulduzi» deb atashgan. Arabchada «zuhro» so‘zi «tong» degan ma’noni bildiradi. Sayyorada vulqonlar otilishidan tog‘lar vujudga kelgan. Sayyora sirtida harorat kunduzi +470 °C gacha, kechasi +20 °C gacha bo‘ladi. Venerada hayot yo‘q. Yer Biz yashaydigan Yer ham Quyosh atrofida aylanib yuruvchi sayyoralardan biridir. Sayyoramiz Quyosh atrofini 365 sutka 6 soatda bir marta aylanib chiqadi. Quyosh sistemasidagi mavjud 8 ta sayyoradan faqat Yerda hayot bor. Faqat bizning sayyoramizdagina hayot uchun sharoit mavjud. Yer va boshqa sayyoralarning atrofida osmon jismlari aylanib yuradi. Mars Marsning diametri Yernikidan ikki marta kichik. chiqadi. Mars sayyorasi siyrak turli xil gazlar bilan qoplangan. Bu gazlardan qaytgan Quyosh nurlari bizga qon rangiga yaqin bo‘lgan qizg‘ish tusda ko‘rinadi. Shuning uchun qadimda Mars sayyorasini «Urush xudosi» deb atashgan. Marsning sirti tosh va qumlar bilan qoplangan. Mars sayyorasining 2 ta tabiiy yo‘ldoshi bor. Marsdan muzlagan suv parchalari topilgan. Lekin bu sayyorada ham hayot yo‘qligi aniqlangan. Yupiter eng katta sayyora hisoblanadi. Quyosh atrofini bizdagi hisob bo‘yicha 12 yilda bir marta aylanib chiqadi. Uning diametri Yernikidan 11 marta katta. Bu sayyora ulkan bo‘lsa-da, uning sirtida tog‘lar va chuqurliklar yo‘q. Chunki uning sirti, asosan, suyuq holatda bo‘lib, turli xil gazlar bilan o‘ralgan. Yupiter sirti kunduz kuni ham sovuq bo‘lib, harorat 100 °C gacha pasayadi Yüklə 45,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|