O’quv yilida o’rta ta’lim uchun

30-bilet biologiya 

 

Ishning maqsadi. Amilazaning kraxmalga ta’sirini o'rganish. 

Kerakli jihozlar. Probirka, suv, yod, don maysasi. 

Amilaza fermenti kraxmalni shakargacha parchalaydi. Amila za fermenti unayotgan donlarning 

tarkibida va odam so'lagida ko'p 

bo'ladi. Shuning uchun ferment shirasini unayotgan don maysalari dan (sumalakni eslang) yoki 

so'lakdan tayyorlash mumkin. Buning 

uchun og'izni bir-ikki ho'plam suv bilan yaxshilab chayqaymiz, so'ng bir ho'plam suvni 2-3 

daqiqa davomida og'izda ushlabturiladi va 

bo'sh stakanga solinadi. Shu  yo'l  bilan 

tayyorlangan so'lak  eritma  si  amilaza 

fermenti

 

shirasi 

hisoblanadi. Tajriba uchun yana yodning 1 % li va kraxmalning 0,5 % li eritmasi tayyorlanadi. 

Ishning borishi. 

". Ikkita 

quruq probirka olamiz.  2.  Birinchi 

pro 

birkaga 

1-

2 

ml 

suv  va 1-2  ml 

kraxmal eritmasi quyiladi va yaxshilab 

aralashtiriladi. Uning ustiga 1 tomchi yod tomiziladi. Ko'k rang hosil bo'ladi. 3. Ikkinchi 

probirkaga 1 -2 ml amilaza fermenti shirasidan va 1 -2 ml kraxmal eritmasidan quyamiz va 5 

daqiqa o'tgandan keyin 1 tomchi yod tomiziladi. Bunda probirkada ko'k rang emas, balki 

qizg'ish yoki sariq rang paydo bo'ladi. Bu kraxmalni ferment ta’sirida parchalanganidan darak 

beradi. 

29- 

bilet biologiya 

1)DNK molekulasi ikki 

zanjirdan tuzilgan 

qo'sh 

spiral bo'lgani 

uchun

 

uning sintezi 

shu  qo'sh 

spiralni yaratishdan iborat. Bu zanjirlar bir-biriga to'la komplementar, ya’ni 

biri ikkinchisini to'ldirib turadi. DNK molekulasining sintezi uning 

boshlang'ich qo'sh zanjirining ikkita alohida zanjirlarga ajralishiga 

va ular har birining strukturasiga mos ikkinchi zanjir yaratilishiga 

asoslangan. DNK zanjirlarini bir-biridan ajratuvchi alohida ferment 

mavjud bo'lib, bu ferment DNK molekulasida asta siljib, birin-ke tin nukleotidlar orasidagi 

kuchsiz vodorod bog'larini uzadi. Boshqa 

ferment esa har bir alohida zanjir bo'ylab harakatlanishi davomida 

eski zanjir nukleotidlarga komplementar bo'lgan yangi zanjir nuk leotidlarni ulaydi. 

Demak, yangi sintezlangan DNK ikki zanjirli duragay molekula bo'lib, uning bitta zanjiri eski, 

ikkinchisi esa yangidir. Bu jarayonda bir zanjirdagi adenin A qarshisida ikkinchi zanjirda timin 

T, guanin G qarshisida sitozin C va aksincha, joylashadi. DNK molekulasining ikki hissa 

ortishiga DNK replikatsiyasi deyiladi. 

2) 

Jinssiz ko'payish. Jinssiz ko'payish tirik tabiatda o'simliklar va hayvonlar orasida keng 

tarqalgan. Jinssiz ko'payishda ona organizmidagi bitta yoki bir nechta somatik hujayralar 

guruhidan yangi organizm rivojlanadi. Ko'pchilik bir hujayrali organizmlar jinssiz yo'l bilan 

ko'payadi. Bir hujayrali organizmlarning bo'linib 

ko'payishini quyidagi xillarga ajratish mumkin.1. Ikkiga bo'linish;2. Shizogoniya - ko'p 

bo'laklarga bo'linish.;3. Kurtaklanib ko'payish;Sporalar hosil qilib ko'payish,;Ko'p hujayralilarda 

jinssiz ko'payish usullari mavjud bo'lib uni quyidagi xillarga ajratish mumkin: 

1. Vegetativ ko'payish;2. Kurtaklanib ko'payish;3. Bo'linib ko'payish; Sporalar orqali ko'payish. 

---

Telegram: @imtihonlar_kanali_uz                                            Bot: @imtihonuzb_bot 

Telegram: @imtihonlar_kanali_uz                                            Bot: @imtihonuzb_bot 

 

3) 

hammasi sog

1

 bo'ladi.