O’quv yilida o’rta ta’lim uchun

5-bilet biologiya 

1) 

 Ko’k-yashil suvo’flar. Bu bo'limga kiruvchi suvo'flar o'simliklar dunyosining eng qadimgi 

vakillari bo'lib, o'zining juda sodda fuzilishi 

bilan  boshqa  suvo'flardan  farq  qiladi.  Hujayrasida  xilma-xil  pigmenflar  uchraydi,  lekin  ular 

orasida 

ko'k fikofsian va yashil xlorofill pigmenflari ko'proq bo'ladiKo'k-yashil suvo'flar bo'limining bir 

hujayrali vakillariga 

xrokokk (Chroccoccus), ipsimon 

holdagi vakillariga ossillaforiyani 

(Ossillaforia), koloniyali holdagi vakillariga esa nosfok (Nosfoc)ni misol 

qilish mumkin.IVIarkaziy Osiyo cho'llarida ko'k-yashil suvo'flar fuproq hosil 

bo'lishi jarayonlarida qafnashadi. Ular afmosferadagi erkin azofni 

o'zlashfirish xususiyatiga ega va tuproqni azotga boyitadi. Yapo niya va Xitoyda nostokning ba'i 

turlari ozuqa sifatida ishlatiladi. 

2) 

Fotosintez. Quyosh nuri ta’sirida o'simliklarning yashil barglarida karbonat angidrid bilan 

suvdan murakkab organik birikmalar hosil bo'lishi fotosintez deb afaladi.O'simliklarning 

fotosintez jarayoni yer yuzida quyosh energiyasini organik birikmalarning 

kimyoviy  energiyasiga  aylantiruvchi  birdan-bir  vosita  hisoblana  di.  O'simliklarning  kosmik 

ahamiyati ham ana shundadir. Bu jara yonda hosil bo'ladigan organik birikmalar tirik organizmlar 

uchun 

ozuqa va energiya manbai bo'lib xizmat qiladi. 

Fotosaintez ikki bosqichdan iborat 1 -yorug'lik 2-qorong'ulik bosqichlaridir. 

3) 

 Yong'oqsimon  tojli  digeterazigotali  xo'roz  bn  gulsimon  tojli  geterazigotali  tovuq 

chatishtirilibdi birinchi bo'lib belgilash kiritamiz 

AABB AaBB AABb AaBb bo'lsa yong'oqsimon tojli 

AAbb Aabb bo'lsa gulsimon tojli aaBB aaBb bo'lsa 

no'xotsimon tojli aabb bo'lsa oddiy tojli bo'ladi. bizda 

masala berilishi bo'yicha AaBb x 

Aabb 

bularquydagi rasm boyicha duragaylanadi 

shunda Fen: 3:3:1:1 nisbaf hosil bo'ladi 

3fa yong'oqsimon 3fa gulsimon 1 fa no'xotsimon 1fa oddiy