Органик кимё лабораториясида ишлаш қоидалари

KIMYOVIY IDISHLARNI YUVISH
 
Tajriba uchun ishlatiladigan idishlar toza, quruq bo’lishi kerak. Uni 
vodoprovod suvi bilan maxsus tozalagich (ershik) yordamida yuviladi va bir necha 
marotaba suv bilan chayiladi. Agar idish nihoyatda iflos bo’lsa, suvga ozroq xlorid 
kislota solinadi yoki xromli aralashma (kaliy bixromat bilan kons sulfat kislotasi 
aralashmasi) bilan chayiladi. Yuvilgan idishni qurituvchi disqqa osib qo’yiladi. 
Agar idishni tez quritish kerak bo’lsa uni qurituvchi shkafga qo’yiladi. O’lchagich 
idishlarni ishlatib bo’lgan zaxotiyoq yuvib qo’yiladi. O’lchagich idishlarni 
qurituvchi shkafida quritib bo’lmaydi. 
Kimyoviy idishlar nihoyatda toza bo’lishi kerak, bu shartni bajarmasdan 
turib ishlash mumkin emas. Shuning uchun idishni yuvish mukammal o’rganish va 
uni tozaligiga to’la ishonch hosil qilish kerak (ilovaga qarang).
Idish yuvish usulini tanlashda har bir holatda quyidagilar zarur: 
1. Idishni ifloslantirgan moddalarni bilish; 
2. Ifloslikni suvda (issiq va sovuq), ishqor, har hil tuzlar va kislota eritmalarida 
eruvchanligidan foydalanish; 
3. Oksidlovchilarning xossalaridan foydalanish, ma’lum sharoitda organik va 
noarganik ifloslanishni oksidlab, eruvchan birikmalarga aylantirish; 
4. Yuvish vositasi sifatida sirt-faol xossasiga ega har qanday moddalardan 
foydalanish mumkin (sovun yuvuvchi vositalar, yuvuvchi gilmoyalar va x.k.) 
5. Idishni ifloslantiruvchi cho`kma barqaror bo`lsa undan tozalash uchun 
mexanik usullarni qo`llash mumkin. 
6. Yuvish uchun arzon kimyoviy reaktivlardan foydalanish maqsadga muvofiq. 

---

13 
7. Idishlarni yuvishda baxtsiz xodisalar kuzatilishiga yo’l qo’ymaslik va texnika 
xavfsizligi qoidalariga rioya qilish kerak. Laboratoriyaning har bir xodimi texnika 
xavfsizligi qoidalari bilan tanishgan bo’lishi shart.
Idish devorlaridan ifloslikni har xil usullar bilan yo’qotish mumkin; mexanik, 
fizik, kimyoviy, fizik-kimyoviy yoki boshqa usullar.