Organik kimyoni endi boshlaganlar uchun maslahatlar

Sikloalkanlarda: Sikloalkanlardan faqat siklopropan va siklobutan halqaning uzilishi(alkenlarga o`xshab birikish xos) hisobiga reaksiyasiga kirishadi, qolganlarining xususiyatlari alkanlarnikiga o`xshash o`rin olish reaksiyasiga ega.

+Br₂→Br-CH₂-CH₂-CH₂-Br

+Br₂→Br-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-Br


+Br₂→ Br +HBr
C₅H₁₀ +Br₂→C₅H₉Br + HBr


Alkenlarda: Alkenlar qo`shbog`ning uzilishi hisobiga galogenlash reaksiyasiga ham kirishadi. Masalan, etilenga bromli suv ta`sir ettirilsa, etilen bromli suvni rangsizlantiradi. Reaksiya mahsuloti sifatida alkanlarning dibromli birikmalalari hosil bo`ladi:
CH₂=CH₂+Br₂→CH₂Br-CH₂Br


Alkadiyenlarda: Alkadiyenlar ham alkenlarga o`xshab birikish reaksiyasiga kirishadi. Butadiyen-1,3 ni brom bilan ta`sirlashishida 1,4 yoki 1,2 birikish reaksiyalari amalga oshadi.
a)1,4 birikish
CH₂=CH-CH=CH₂+Br₂→CH­₂Br-CH=CH-CH₂Br
b)1,2 birikish
CH₂=CH-CH=CH₂+Br₂→CH₂Br-CHBr-CH=CH₂
c)brom mo`l bo`lsa:tetrabromli hosilasi paydo bo`ladi:
CH₂=CH-CH=CH₂+Br₂→CH₂Br-CHBr-CHBr-CH₂Br


Alkinlarda:
C₂H₂+Cl₂→C₂H₄Cl₂ C₂H₄Cl₂+Cl₂→C₂H₄Cl₄


Arenlarda:
1. Katalizator – Temir(III) xlorid ishtirokida va temperatura ta`siri ostida benzol galogenlar bilan almashinish reaksiyasiga kirishadi:

2. Benzol gomologlari esa galogenlar bilan yanada oson reaksiyaga kirishadi. (Bu reaksiyani arenlarda orientatsiya qoidasini o`tganda tushunib olasiz)

3. Benzol quyosh nuri ta`siri birikish reaksiyasiga kirishadi. Benzol xlor bilan birikib geksaxlorsiklogeksan (geksaxloran) hosil qiladi: