ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYASI Umuman, adabiyotshunoslikda janr va uslub eng murakkab kategoriyalardan
biri hisoblanadi. Ana shu ma’noda badiiy asar tilining ta’sirchanligi, ohangdorligi
masalasini o’rganish adabiyotshunioslik fanining asosiy mohiyatini tashkil etadi.
Badiiy asar tili bilan shug’ullanish XIX asrda boshlangan edi. Masalan, italyan
tilshunosi Banedetto Krochening fikricha, estetik kategoriyalar individual
bo’lganidek, badiiy asar tili bilan bog’liq lingvistik kategoriyalar ham individuallik
kasb etadi. Chunki badiiy asar individual shaxs (yozuvchi, shoir yoki dramaturg)ning
o’z nutqiy faoliyati mahsulidir. Badiiy asarda til o’zining insonlar orasida aloqa
quroli vazifasini to’la saqlagan holda o’zining ekspressiv funksiyasini namoyon etadi.
Badiiy til umumxalq tili va adabiy til bilan o’zaro munosabatda bo’lsa-da, farqli
tomonlarga ham egadir.
2
Til badiiy -adabiyotning birinchi elementi, obraz yaratishdagi asosiy quroli
sanaladi. Badiiy asarda muallif nutqi va bayonchi nutqi o’ziga xos xususiyatlarga
egadir. Personajlar nutqini tipiklashtirish va individuallashtirishning badiiy asarda
o’ziga xos mezonlari va tamoyillari mavjud. Arxaizm, neologizm, dialektizm kabi
leksik vositalar, omonim, sinonim, antonim va paronim singari so’zning shakl hamda
1
Виноградов В. О языке художественной литературы.-М.: Гостехиздат, 1957.-С.4 2
Yo'ldoshev B, Qurbonov T. Badiiy asar tili va uslubi masalalari. Samarqand. 2006. B.88.
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 Scientific Journal Impact Factor SJIF 2022: 5.947 Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7 148
