Қорин чурралари

IV.   Mushak  qavati –  qorinning  old –  yonbosh  devori   tashqi  qiyshiq  (m.obliquus  abdominis 

externus),  ichki  qiyshiq  (m.obliquus  abdominis  internus),  ko‟ndalang  (m.transversus  abdominis), 

to‟g‟ri  (m.rectus  abdominis)  mushaklaridan  tashkil  topgan.  Mushaklar  juft  bo‟lib,  har  birining 

alohida shaxsiy fassial qinlari bor. 

1. Qorinning  tashqi  qiyshiq  mushagi  (m.obliquus  abdominis  externus)  oxirgi  sakkiz 

qovurg‟alarning  tashqi  tomonidan  boshlanib,  mushak  tolalari  yuqoridan  pastga,  orqadan  oldinga 

yo‟naladi.  Qorinning  o‟rta  qismida  mushaklarning  aponevrozga  o‟tishi,  qorinning  to‟g‟ri 

mushaklariga  1,5–2  sm  yetmasdan  boshlanadi.  Bu  mushakning  keng  aponevrozi  to‟g‟ri 

mushaklarning  oldingi  tomonidan  o‟tib  oq  chiziqni  hosil  qilishda  qatnashadi.  Qorinning  pastki 

qismida  aponevrozning  holi  qismi  yonbosh  suyagining  oldingi  yuqorigi  qirrasiga  va  qovuq 

bo‟rtmasiga birikib, ichki tomonga qayriladi va taranglashgan chov, ya‟ni chov yoki Pupart bog‟lami 

(lig.inguinalis seu Pouparti) ni hosil qiladi. 

2. Qorinning  ichki  qiyshiq  mushagi  (m.obliquus  abdominis  internus)  tashqi  mushak  tagida 

yotib, fascia thoracolumbalis, linea intermedia cristae iliacae va chov bog‟lamining tashqi yarmidan 

boshlanadi.  Bu  mushak  tolalari  qiyshiq  mushak  tolalariga  qarama  –  qarshi  yo‟nalishda  bo‟lib, 

pastdan  yuqoriga  va  tashqaridan  ichkariga  yelpig‟ichsimon  tarqaladi.  Mushak  tolalari  qorinning 

yuqori  qismida  X  –  XII  qovurg‟alarning  ichki  qirrasiga  birikadi,  o‟rta  qismida  ular  ikki  qavatga 

ajralib,  o‟rta  mushakning  oldidan  va  orqasidan  o‟tib,  oq  chiziqni  hosil  qilishda  qatnashadi.  Pastki 

---

 

 

qirralari  chov  kanalining  yuqorigi  va  oldingi  devorini  tashkil  qilishda  qatnashadi.  va  bir  qismi 

tolalari m.cremaster ni hosil qilib, Urug‟‟ yo‟lining bitta pardasi bo‟lib hisoblanadi. 

3. Qornning ko’ndalang mushagi (m.transversus abdominis) eng chuqur mushak bo‟lib, oxirgi 

oltita  qovurg‟alarning  ichki  yuzasidan,  fascia  thoracolumbalis  ning  chuqur  qavatidan  hamda  chov 

bog‟lamining tashqi uchligidan boshlanadi. Mushak tolalari ko‟ndalang tarqalib, to‟g‟ri mushaklarga 

yaqinlashganda  aponevrozga  o‟tadi  va  ularni  tashqi  tomondan  yopib,  tashqariga  qayirilgan  spigel 

chizig‟i (linea semilunaris) ni tashkil qiladi. 

Qorinning yuqori qismida ko‟ndalang mushak aponevrozi to‟g‟ri mushaklarning orqasidan 

o‟tib, ichki qiyshiq mushak aponevrozining chuqur qatlami bilan birikib to‟g‟ri mushak qinining 

orqa devorini tashkil qiladi. Qorinning pastki qismida bu mushak aponevrozi to‟g‟ri mushaklarning 

oldingi yuzasidan o‟tib, ular qinining oldingi devorini hosil qiladi. Ko‟ndalang mushak aponevrozi 

to‟g‟ri mushaklarning oldingi yuzasiga utishda yoysimon chiziq (linea arcuata) yoki duglas 

chizig‟ini hosil qiladi. 

4. Qorinning to’g’ri mushagi  (m.rectus abdominis) - III – IV qovurg‟alarning tog‟ay qismidan, 

to'sh suyagining halqasimon o'simtasidan boshlanib, pastga  yo‟naladi, ikkala tomondan o‟rta chiziq 

atrofida  keng  taroqsimon  shaklda  bo‟lib,  qovuq  suyagining  yuqorigi  qirrasiga  birikadi.  Mushak 

bo‟ylab  uchta  ko‟ndalang  joylashgan  pay  tortmalari  bo‟lib  bittasi  kindikdan  yuqorida,  ikkinchisi 

kindik sathida va  uchinchisi   kindikdan  pastda joylashgan.   Shu  paylar  kindikdan    yuqorida  to‟g‟ri 

mushakning oldingi va orqa devorlarining qorin mushaklari aponevrozlarini tashkil qiladi, kindikdan 

2-5sm  pastda  qorin  mushaklarining  keng  aponevrozlari  to‟g‟ri  mushakning  oldidan  o‟tib,  shu 

mushak  qinining  oldingi  devorini  hosil  qiladi.  Uning  orqa  devorini  ko‟ndalang  fassiya  tashkil 

qiladi.To‟g‟ri mushaklarning orasidan  yuqoridan  pastga  a.epigastrica superior va sho‟nga qarama  – 

qarshi holda pastdan, a.epigastrica inferior o‟tib, anastamoz hosil qiladi. 

5.  Ko’ndalang fassiya (fascia transversa). Bu fassiya f.endoabdominalis ning bir qismi bo‟lib, 

uning  tolasi  ko‟ndalang  yo‟nalgan.  Qorinning  yuqori  qismida  bu  fassiya  yupqa  va  nozik  bo‟lib, 

pastki qismida qalin va qattiqlashgan  keng bog‟lam hosil qiladi. 

6.  Pariyetal  qorinparda  (peritoneum  parietalis).  Ko‟ndalang  fassiyadan  qorinparda  oldingi 

yupqa  yog'‟  qatlami  bilan  ajraladi.  Qorinning  oldingi  devorini  ichki  tomondan  yopib,  kindikdan 

pastda bir nechta burmalar va chuqurchalar hosil qiladi. 

Siydik  qopining  cho‟qqisidan  kindikka  o‟rta  chiziq  bo‟ylab  tortma  o‟tadi  bu  obliterasiya 

bo‟lgan urachus hisoblanadi. Buning ustidan qorinparda yopib burma hosil qiladi – plica umbilicalis 

mediana.  Siydik  qopining  tashqi  yonbosh  sohasidan  kindikka  ikkinchi  tortma  borib,  ular 

a.a.umbilicalis larning obliterasiyasidan hosil bo‟ladi va qorinparda ularni yopib – plica umbilicalis 

medialis  ni  hosil  qiladi.  Shu  burmalardan  yanada  tashqariroqdan  qorinning  pastki  epigastral 

arteriyalari  ostida  lateral  kindik  burmalarini  hosil  qiladi  –  plica  umbilicalis  lateralis.  Ana  shu 

burmalar  orasida  bir  nechta  chuqurchalar  hosil  bo‟ladi.  Shulardan  siydik  qopining  ustida,  plica 

umbilicalis  mediana  dan  tashqarida  fovea  supravesicalis  (siydik  pufagi  usti  chuqurchasi),    plica 

umbilicalis medialis dan tashqarida hosil bo‟lgan chuqurcha – fovea inguinalis medialis (to‟g‟ri chov 

churrasining  chiqish  joyi),  plica  umbilicalis  lateralis  dan  tashqarida  fovea  inguinalis  lateralis 

(qiyshiq chov churrasining chiqish joyi) joylashgan.