Mahsulot moddiylashtirilgan (masalan, qismlar, qayta ish
lanadigan materiallar) yoki moddiylashtirilmagan (masalan, axborot
yoki tushuncha) yoki ularning o ‘zaro uyg‘unlashgan birikmasi
sifatida bo‘lishi mumkin. Mahsulot o ‘z ichiga xizmatni ham oladi.
Mahsulotning yaratilishi, sotilishi va iste’molida yoki ishla-
tilishida namoyon bo‘ladigan xossasi uning
xolisona k o ‘rsatkichi
hisoblanadi.
Mahsulot ko‘pgina turli xossalarga ega bo‘lib, u yaratilishi,
sotilishi va iste’moli yoki ishlatilishida namoyon bo‘lishi mumkin.
«Ishlatilish» atamasi shunday mahsulotga nisbatan ishlatilishi
mumkinki, bunda mahsulotdan foydalanish jarayonida u o‘z resursi
hisobiga sarflanadi.
«Iste’mol» atamasi shunday mahsulotga nisbatan ishlatiladiki,
u vazifasiga ko‘ra, ishlatilishida o ‘zi sarflanadi.
M ahsulot xossalarini shartli ravishda
oddiy
va
murakkab
turlarga bo‘lish mumkin.
Mahsulotning
oddiy xossasiga
massa, sig‘im, tezlik va boshqa
ko‘rsatkichlar kiradi.
Mahsulotning
murakkab xossasiga
misol sifatida buyum ishi-
ning ishonchliligini olishimiz mumkin. Bu esa, o ‘z navbatida, bir
qator oddiy xossalarni o ‘z ichiga qamrab oladi (buzilmasligi, chi-
damliligi, ta ’mirlanuvchanligi va saqlanuvchanligi kabilar).
Mahsulot sifati deganda, uning vazifasiga binoan muayyan
ehtiyojlarni qanoatlantirishga yaroqliligini belgilaydigan xossalar
majmuasi tushuniladi.
Mahsulot sifati uni tashkil etuvchi buyum va materiallarning
sifatiga bog‘liq. Agar mahsulot mashinasozlik buyumlaridan tashkil
topgan bo‘lsa, u mahsulotning sifatini belgilovchi, uning ayrim
buyumlari hamda birxillik, o ‘zaro almashuvchanlik va boshqa
shunday xossalarning majmuasidan tashkil topadi. Masalan, paxta
terish mashinasining sifati uni tashkil etuvchi dvigatel, shpindellar,
bolt va gaykalar, g‘ildirak va undagi rezina kabilarning sifatiga
bog‘liq.
Mahsulot sifati
— o ‘zida aniqlangan ehtiyojlarni qanoatlan-
tiruvchi, uning yaroqliligini ta ’minlovchi xossalar majmuasini
172
namoyon etadi. Mahsulotning har bir xossa yoki bir necha xossa-
larining darajasini aniqlash sifat ko‘rsatkichlari yordamida baho-
lanadi. Bunda ulkan ko‘p xildagi mahsulotlar turlarini tavsiflovchi
turli xil xossalar mavjud va unda xuddi shuningdek, mahsulot
sifati ko‘rsatkichlari ham ko‘p bo‘ladi.
Mahsulotlarning murakkab xossasini tavsiflovchi, uning ehti-
yoji, maqsadi va topshiriqqa asosan berilgan vazifalarni bajarishga
Dostları ilə paylaş: 
