O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi metrologiya, standartlashtirish va sifatni boshqarish kasb-hunar kollejlari uchun o ‘quv q o ‘llanma Toshkent «ilm ziyo»
Yüklə 0,53 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1,2-Uln gacha bo‘lib (Uln — transfor- mator kirishidagi nominal kuchlanish), kuchlanishning 0,8
|
o ‘lchash diapazoni
deyiladi. Texnik asboblarda, odatda, o ‘lchash diapazoni bilan ko‘rsa- tuvlar diapazoni mos keladi. O ‘lchash diapazonining eng kichik va eng katta qiymatlari o ‘lchash chegarasi deyiladi. Masalan, statsionar o ‘lchash kuchlanish transformatorlarining o ‘lchash diapazoni 0,8. U1n dan 1,2-Uln gacha bo‘lib (Uln — transfor- mator kirishidagi nominal kuchlanish), kuchlanishning 0,8 • Uln dan kichik va 1,2. Uln dan yuqori kuchlanishlari uchun xatoliklar me ’yorlanmaydi. Dinamik metrologik xarakteristikalari — o ‘lchash vositalarining inersion xususiyatlarini aks ettiradi va o ‘lchash vositasida chiqish signali bilan vaqt bo‘yicha o ‘zgaradigan kattaliklarning o ‘zaro bog‘- liqligidan aniqlanadi. Vaqt b o ‘yicha o ‘zgaruvchan kattaliklar — kirish signalining parametrlari, tashqi ta’sir etuvchi kattaliklar va boshqalar. O ‘lchash vositalarining dinamik xususiyatlarini to‘la ifoda- lash maqsadida ularni to‘la va xususiy dinamik tavsiflarga b o‘lamiz. 72 T o‘la dinamik xususiyat — o ‘lchash vositasining kirishidagi istalgan informativ yoki noinformativ parametrlari X(t) va chiqish signallarining Y(t) o ‘zgarishidan aniqlanadi. T o‘la dinamik xususiyatlarga quyidagilar kiradi: o ‘tish tavsifi, impulsli o ‘tish tavsifi, amplituda-faza tavsifi, amplituda-chastotali va faza-chastotali tavsiflar majmuyi, uzatish funksiyasi. Xususiy dinamik xususiyat — o ‘lchash vositasining dinamik xususiyatlarini to‘la aks ettirmaydi. Analogli o ‘lchash vositalarining xususiy dinamik tavsiflariga istalgan funksional yoki to‘la dinamik xususiyatlarning parametrlari kiradi. Bunday xususiyatlarga quyi dagilar kiradi: o ‘lchash vositasining ta’sirlanish vaqti (asbob ko‘rsatishining to‘xtash vaqti), dempfirlash koeffitsiyenti, xususiy rezonans chastotasining qiymati, amplituda-chastotali tavsifning rezonans chastotasidagi qiymati. 2.7. O ‘lchash xatoliklari va ularning sinflanishi O ‘lchash xatoliklari turli sabablarga ko‘ra turlicha ko‘rinishda namoyon bo‘lishi mumkin. Bu sabablar qatoriga quyidagilarni kiritishimiz mumkin: — o ‘lchash vositasidan foydalanishda uni sozlashdan yoki soz- lash darajasining siljishidan kelib chiquvchi sabablar; — o ‘lchash obyektini o ‘lchash joyiga o ‘rnatishdan kelib chi- quvchi sabablar; — o ‘lchash vositalarining zanjirida o ‘lchash ma’lumotini olish, saqlash, o ‘zgartirish va tavsiya etish bilan bog‘liq sabablar; — o ‘lchash vositasi va obyektiga nisbatan tashqi ta’sirlar (harorat yoki bosimning o ‘zgarishi, elektr va magnit maydonlarining ta’siri, turli tebranishlar va hokazolar)dan kelib chiquvchi sabablar; — o ‘lchash obyektining xususiyatlaridan kelib chiquvchi sabablar; — operatorning malakasi va holatiga bog‘liq sabablar va shu kabilar. O ‘lchash xatoliklarining kelib chiqish sabablarini tahlil qilishda, eng avvalo, o ‘lchash natijasiga salmoqli ta’sir etuvchilarni aniqlash lozim bo‘ladi. 73 O ‘lchash xatoliklari u yoki bu xususiyatiga ko‘ra quyidagi turlarga b o ‘linadi: I. O ‘lchash xatoliklari ifodalanishiga ko‘ra. 1. Absolut (mutlaq) xatolik. Bu xatolik kattalik qanday birlik- larda ifodalanayotgan b o ‘lsa, shu birlikda tavsiflanadi. Masalan, 0,2 V; 1,5 mm va h.k. Mutlaq xatolik quyidagicha aniqlanadi: Д = A - Ah @ 4 - Л , (2.20) bunda: Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|