O’simliklar geografiyasi fanidan o’quv – uslubiy majmua

Allium giganteum Regel – Yirik piyoz (Alliaceae). Janubiy Pomir-Oloydagi va Kopetdog kamyob, endem o’simlik. Surxon qo’riqxonasida Kampirtepa soyining janubiy qismida toshli, shag’alli yonbag’irlarda o’sadi. Kichik jamoalar hosil qilib, 100 m² maydonda 100 dona atrofida tarqalgan.

Anemone baissunensis Juz. – Boysun po’fanagi (Ranunculaceae). G’arbiy Hisor tizmasidagi areali ajralgan kamyob, endem o’simlik. Qo’riqxona hududining Bog’lidara bo’limi Beshbolasoy soyining shimolida soz va mayda jins tuproqli yonbag’irlarda o’sadi. 100 m² maydonda 500 dona atrofida tarqalgan.

A. bucharica Regel – Buxoro po’fanagi. Surxon qo’riqxonasida Shalqonsoy soyining shimoliy yonbag’rida soz va mayda tuproqli yerlarda d. s. 850-1200 m balandlikda tarqalgan. 100 m² maydonda 500-600 donani hosil qiladi.

Astragalus plumbeus (Nevski) Gontsch. – Qo’rg’oshin astragali (Fabaceae). Ko’hitang tizmasidagi endem o’simlik (yuq. kel.).

A. subschachimardanus Popov – Yumoloq to’pgulli astragal. Surxon qo’riqxonasining endem o’simliklaridan biri (yuq. kel.).

A. terrae-rubrae Butkov – Qiziler astragali. Janubi-g’arbiy Pomir Oloyda tarqalgan kamyob, endem o’simlik. Qo’riqxona hududida Kampirtepa bo’limining Qoratolsoy yonbag’irlarida tarqalgan. Mayda toshli, ola jinsli yonbag’irlarda d.s. 1400-1700 m balandlikda o’sadi. 100 m² maydonga 25-35 dona o’simlik to’g’ri keladi.

A. willisii Popov – Villis astragali. Surxon qo’riqxonasidagi subendem o’simlik (yuq. kel.).

Cicer grande (Popov) Korotkova – Yirik no’xat. Pomir Oloydagi kamyob, endem tur. Kampirtepa bo’limining yuqori qismida d.s. 2500-2600 m balandlikda mayda zarra tuproqli, toshli yonbag’irlarda uchraydi. 100 m² maydonda 30-45 dona.

Colchicum kesselringii Regel – Kesselring savrinjoni (Liliaceae). O’rta Osiyoda kamayib borayotgan endem o’simlik. Surxon qo’riqxonasida kam tarqalgan bo’lib, faqat Shalqon soyining shimoliy va janubiy yonbag’irlarida d.s. 1100 m balandlikda uchraydi. Asosan, yakka-yakka holda ba’zan to’p-to’p bo’lib uchraydi. 100 m² maydonda o’rtacha 50 donani tashkil etadi.

Cousinia glabriseta Kult. – Silliqtukli karrak (Asteraceae). Surxon qo’riqxonasidagi endem o’simlik (yuq. kel.).

Cleome gordjaginii Popov – Gordyagin kleomasi (Capparaceae). Janubiy Pomir-Oloyning o’ta kamyob, relikt o’simligi. Surxon qo’riqxonasida Vandop bo’limining janubiy qismida d.s. 900-1000 m balandlikda gipsli qiyaliklarda uchraydi. Umumiy soni o’rtacha 10-15 tupni tashkil etadi.

Chesneya tribuloides Nevski – Langarsimon chezneya (Fabaceae). Janubi-g’arbiy Pomir-Oloyning kamyob endem o’simligi. Surxon qo’riqxonasida Shalqonsoyning shimoliy yonbag’rida qizg’ish-qumoq tuproqli yerda tarqalgan. 100 m² maydonda 20-25 donani tashkil etadi.

Euphorbia densiuscula Popov – Ayrishox sutlama (Euphorbiaceae). Surxon qo’riqxonasidagi subendem o’simlik (yuq. kel.).

Eremurus aitchisonii Baker – O’zbekistonda kamyob tur. Surxon qo’riqxonasida Shalqon va Qizilolma bo’limlarining pastki qismlarida mayda jins tuproqli va shag’alli yonbag’irlarida o’sadi. To’p-to’p ba’zan yakka holda bo’lib, 100 m² maydonda 50-60 donani tashkil etadi.

E. baissunensis O. Fedtsch. – Boysun shirachi. Janubi-g’arbiy Pomir Oloydagi juda kamayib ketgan endem o’simlik. Qo’riqxonada Bog’lidara, Tangi-Dara hamda Xatak qishlog’i atroflarida yakka-yakka holda tarqalgan. Ola jinsli, mayda shag’al-toshli, gipsli yerlarda (d.s. 1000-1200 m balandlikda) o’rtacha 100 m² maydonda 10-12 dona o’sadi.