Otakoidler Prof. Dr. Süleyman aydin farmakoloji Anabilim Dalı



Yüklə 169,94 Kb.
səhifə1/5
tarix10.10.2019
ölçüsü169,94 Kb.
#29325
  1   2   3   4   5
Otakoidler


  • Otakoidler

  • Prof. Dr. Süleyman AYDIN

  • Farmakoloji Anabilim Dalı

.

  • Autos : kendi, akos: etkili ilaç (Gr.)

  • Hormon teriminin yerine kullanılması önerilmiş (1917)

  • Lokal etkili mediyatorler (lokal hormonlar)

  • Parakrin etki

  • Bir mediyatör, hem Otakoid hem nöromodulator olabilir

  • Kan dolaşımı ile uzaklara bozulmadan taşınıp etkili olmazlar


Otakoidler

  • Vücutta endojen olarak yapılır,

  • Sentezi ve yıkımı için enzimler vardır.

  • Bağlandıkları reseptörleri vardır.


Otakoidler

  • Histamin

  • Serotonin (5-hidroksitriptamin)

  • Eikazonoidler

    • Siklooksijenaz ürünleri (prostaglandinler)

    • Lipoksijenaz ürünleri ve lökotrienler

    • Araşidoni asid epoksijenaz ürünleri (EET.ler)

  • Peptid yapılı otakoidler

Otakoidler

  • Peptid yapılı otakoidler

    • Anjiotensinler

    • Kininler

    • Endotelinler

    • Natriuretik peptidler

    • Urotensin II

  • Gaz yapısında otakoidler

      • NO

      • H2S

      • CO

Otakoidler

  • Diğerleri

    • Endotel kaynaklı hiperpolarizan faktor (EDHF)

    • Epitel kaynaklı gevşetici faktör (EpDRF)


Histamin

  • Kimyasal yapı: Beta-imidazoletilamin

  • Sentezi:

    • Histidin (histamin dekarboksilaz) Histamin

  • Yıkımı:

    • Diamin oksidaz (DAO) ve Histamin.N.metil.transferaz enzimleri ile imidazol.asetikasid ve metil.imidazol.asetikasid'e yıkılır.

  • Immun savunmada ilk cevap


Dağılımı:

      • sinir sistemi,

      • GI

      • Solunum

      • Bağ doku

      • Kan

    • Hücresel olarak: Mast, bazofil, lökosit, neuron

    • Hücre içinde Heparin ile birlikte.

  • Reseptörleri: H1, H2, H3, H4

  • Sinyal iletimi: Gq (H1); Gs (H2)İ Gi/o (H3,H4)


Histamin etkileri

  • KVS:

    • hipotansiyon,

    • vazodilatasyon,

    • Kapiller permeabilite, ödem

    • Lökosit migrasyon artışı

  • Solunum: bronkospasm, bronkokonstriksiyon,

    • Ekzokrin bez salgısında artış(nazal ve bronkial sekresyonlar)

  • Deri ve Immunolojik (allerjik etki):

    • Lewis uçlü cevabı (kızarıklık, şişme ödem)

    • kaşıntı

Farmakolojik etkiler

  • Bulantı kusma ishal

  • Hipotansiyon, taşikardi

  • Urtiker kaşıntı kızarma, allerjik reaksiyon

  • Bronkospazm

  • Ülser (parietal hücre etkisi)

  • Yara iyileşmesinde artış

  • Anafilaksi, allerjik reaksiyonlar

  • başağrısı



Histamin salıverici etkenler

  • Fiziksel etkenler

    • Mekanik, çarpma, çizik

    • Sıcak, soguk

  • Bitkisel ve hayvansal etkenler

    • Allerjik reaksiyona neden olan bitkiler (örn. ısırgan)

    • Hayvan ve böcek ısırmaları sokmaları (arı, örümcek akrep)

  • Kimyasal etkenler

    • Çeşitli xenobiotikler

    • Ilaçlar (opiatlar ve bazı antihistaminikler dahil

Histamin preparatları

  • Histamin

    • Aklorhidri tanısı

    • Feokromositoma tanısı

  • Histamin yan ekiler

    • (aşırı dozda): hipotansiyon, taşikardi,

    • bronkospazm, dispne

    • Şiddetli başağrısı, bulantı kusma diare

    • (tedavisi için fizyolojik antagonisti adrenalin inj. edilir)

  • Betahistin Hcl

  • Betazol

Histamin preparatları

  • Betazol

    • Histamindeki imidazol halkası yerine pirazol var.

    • H2 selektif.

    • Aklorhidri için kullanım.

  • Betahistin.HCl

    • Histamindeki imidazol halkası yerine piridin var.

    • DAO 'a dayanıklı

    • p.o.

    • Meniere hast.a kullanım

Histamin Reseptör Blokörleri

    • Sadece H1 ve H2 reseptör blokörleri kullanımda

  • H1 antagonistleri:

    • Histamin H1 antagonistleri, “klasik antihistaminikler” olarak bilinir

    • Gerçekte 'invers agonsitler'dir

    • Lipofilik özellik

    • Kan beyin Bariyerini geçer, santral etki gösterirler

      • Sedasyon, iştah artışı, kognitif ve motor etkide azalma

    • Parasempatolitik etki , antiserotonerjik etki

  • Sempatolitik etki (alfa adrenerjik)

    • Hipotansiyon, sersemlik, refleks taşikardi

  • KBB'i geçemeyenler “ikinci kuşak antihistaminikler” olarak bilinir. Santral etkileri (sedasyon) çok azdır.

Histamin H1 Reseptör Blokörleri

    • substitue etilamin grubudur

Kimyasal olarak, 6 alt gruba ayrılır

  • Etanolamin türevleri

  • Etilendiamin türevleri

  • Arilalkilamin türevleri

  • Piperazin türevleri

  • Piperidin türevleri

  • Fenotiazinler

Histamin H1 reseptör antagonistleri

  • Etanolaminler

    • Difenhidramin

    • Dimenhidrinat

    • Karbinoksamin

    • Doksilamin

    • Klorfenoksamin



  • Etilendiaminler

    • Antazolin

    • Mepiramin (pirilamin)

    • Tripelenamin



  • Alkilamiler

    • Akrivastin

    • Deksklorfeniramin

    • Deksbromfeniramin

    • Klorfeniramin

    • Dimetinden

    • Triprolidin



  • Piperidinler

    • Terfenadin

    • Feksofenadin

    • Loratadin

    • Desloratadin

    • Siproheptadin



  • Piperazinler

    • Buklizin

    • Meklizin

    • Sinarizin

    • Hidroksizin

    • Setirizin

    • Levosetirizin



  • Fenotiazinler

    • Prometazin

    • Mekitazin

Etanolaminler

  • Aşağıdaki etkileri Güçlü:

    • Antihistaminik,

    • Sedatif

    • Antikolinerjik

  • Bu gruptan; Doksilamin ve difenhidramin hipnotik olarak kullanılabilir

  • Taşıt tutmasında karşı ve

  • Parkinson hastalığında etkili.


Etilendiaminler

  • Antihistamin etkileri güçlü,

  • Sedatif etkileri belirgin

  • Mepiramin hipnosedatif olarak kull.



Alkilaminler

  • Sedatif etkileri zayıf

  • En güçlü antihistaminik etkinlik

  • Bu gruptan akrivastin, ikinci kuşak, sedasyon yapmayan üyedir.


Piperidinler

  • KBB.i kolay geçemezler

  • Sedatif etkileri az

  • Ikinci kuşak antihistaminiklerin çogunlugu bu grupta

  • Antikolinerjik etkileri zayıf

  • Bu gruptan siproheptadin aynı zamanda anti.serotonin etkilidir


Piperazinler

  • Anti.emetik etkileri: bulantı kusmalarda kull.

  • Hareket hastalıgına karşı etkili

  • Etki süreleri daha uzun

  • Antikolinerjik ve sedatif etkileri zayıf

  • Bu gruptan setirizin ikinci kuşak antihistaminik grubuna girer.

Fenotiazinler

  • Antihistaminik sedatif ve antiemetik etkileri güçlü

  • Antikolinerjik etkileri belirgin

  • Taşıt tutmasına karşı etkili

  • Etki süreleri uzun

  • Prometazin hipnosedatif olarak kull.



Ikinci kuşak antihistaminikler

  • KBB.i geçemezler

  • Santral etkileri zayıf

  • Sedasyon yapma güçleri düşük

  • Üyeleri:

    • akrivastin, azelastin,

    • terfenadin feksofenadin

    • loratadin Desloratadin

    • mizolastin setirizin levosetirizin



  • Aşağıdaki ilaçların metabolitleri etkindir:

    • Astemizol,

    • Terfenadin (prodrug)

    • Loratadin

    • ebastin

Farmakolojik etkileri ve kullanılış

  • Mast hücresinde histamin sentezini etkilemezler

  • Histamin salıverilmesini inhibe etmez

  • Salıverilmiş histamin etkisini bloke ederler (histaminle oluşan vazodilatasyonu, hipotansiyonu, bronkospazmı, allerjik reaksiyonları bloke ederler)

  • Santral etkiler (sedasyon, dikkat dağılması hipnotik etki)




  • Allerjik hastalıklarda (böcek sokmaları dahil)

  • Meniere hastalıgı, taşıt tutması (hareket hast.)

  • Anti emetik olarak

  • Soguk algınlıgı / nezle

    • Saman nezlesine etkili; Vazomotor rinite karşı etkisi az

  • Premedikasyon (doksilamin, prometazin, difenhidramin)

  • Gebelik kusmalarında karşı etkilidir

  • Ilk trimesterde kullanılmamalıdırlar

    • Süte geçer


Yan tesirleri

  • Sedasyon

  • alkol ve hipnosedatiflerin etkilerini artırır

  • Parasempatolitik etki (taşikardi, görme bozuklugu, konstipasyon, a.kurulugu)

  • Epilepsili hastalarda konvulziyon

  • Allerjik dermatit, hematolojik bozukluk (anemi)

  • QT uzaması, aritmi,



Histamin H2 reseptor blokörleri

  • Yapı olarak histamine benzerler

  • H2 reseptör antagonistleri

  • Antisekretuar ilaçlardır

  • Parietal hücre de Adenil siklaz ve cAMP azaltır

  • Mide HCl sentezini inhibe ederler (etken ne olursa olsun)

  • Pepsin salgısın inhibe ederler

  • Mide mukus salgısını etkilemezler

  • Mide motilitesini etkilemez




H2 antagonistleri

    • Ilk uye: simetidindir.

  • Ranitidin

    • Imidazol yerine furan halkası vardır

    • H1 reseptörleri etkilenmez

    • Tek doz 12 saat etkili. (p.o)

    • 4-6 hafta, 150 mg, 2 kez.

    • i.v., infuzyon, i.m. verilebilir

    • Renal tubuler sekresyonla atılır

    • GI yan etkiler, başağrısı, yorgunluk, yaşlılarda halusinasyon, trombositopeni.

    • Hepatik kan akımını azaltır.

Famotidin

  • Imidazol yerine tiazol halkası var

  • ranitidin.den daha uzun etki suresi

  • Duodenum ulserinde gunde tek doz (yatarken) oral, 40 mg.


Nizatidin

  • Uzun etki süreli

  • Gunde tek doz (yatarken) 300mg, p.o.

  • Terleme, ukrtiker, hepatik hucre zedelenmesi, transaminaz duzeyinde artis.

  • Trombositopeni, hiperurisemi


H2 antagonistlerinin kullanımı

  • Duodenum ulseri

  • Mide ulseri

  • Zollinger-Ellison sendromu

  • Analjezik gastroenteropatisi

  • asid.aspirasyon sendromu (Mendelson sendromu)

  • Refluks özofagit)

  • Stres ulseri, kanama

  • Karsinoid sendrom



Mast hücre stabilizatorleri

  • Mast hücre membranını stabilize ederler

    • Mast hucresinden histamin salıverilmesi inhibe olur

    • Histamin reseptörleri etkilenmez

  • Uyeler:

    • Sodyum kromoglikat

    • Ketotifen

    • nedokromil

Serotonin

  • Kimyasal olarak, 5-hidroksitriptamin (5-HT)

  • Hayvan, bitki, omurgasızlar böcek ve çeşitli venomlarda bulunur

    • (ısırgan otu, akrep arı venomu)

  • 5-HT, ilaç olarak kullanımı yoktur

  • Reseptörleri 5-HT.. olarak isimlendirilir

Yüklə 169,94 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin