Oxirgi variant davrlarga bo`lingan

Davlat boshqaruvining hususiyatlari. «Avesto»da ulkamiz tarixiga oid kkmmalli ma'lumotlar
keltirilgan. Olimlaming sa'y-xargkatlari tufayli bugungi kunda biz zardushtiylaming mukaddaS kitobi
«Avesto» matnlarmi ukish imkoniyatiga egamiz.Uning ayrim kismlarini fransuz olimi A.Dyuperron tarjima
kshshshga muvaffak bulgan.Tadkikolchi olim Meri Boys kup yillar davomida Xindistondagi zarduiggiylik
jamoalari xayoti va urf-odatlarini urgandi. Bu xakda u uzining «Zardujshylar. E'tikodlari va urf-odatlari»
kitobida xikoya kiiadi. «Avesto»ning asosini Zardushtning goyalari tashkil kilib IV-aerda tuplangan, u kitobdan iborat. «Avesto»ning matnlariga yozilgan tafsirlar «Zand» deb napadi. «Avesto»ning kimmati
shundaki, u Uzbekiston ezdim gi tarixini urganishda dastlabki yozma manbalardaya biri xisoblanadi.
Zardusht targibotlari zarduiggiylik danidagi xalklaming e'tikodlari bulgan «Avesto» («Asos») kitebida uz
aksini topgan. Unda Urta Osiyo xalklari tarixiga doyr ma'lumotlar xamjamlangan. «Avesto» Axuramazda
tomonidan mamlakatlar va odamlar uchun makonlar yarattani xakida ma'lumot. Awalo men Axuramazda,
eng yaxshi mamlakatlar va makonlardan Vanxvi Daiti (Amudaryo) daryosi ortida Arenam Vayjoni
yaratdim. Ikkinchidan, men, Axuramazda, ulkuardan eng afzali bulgan Sugdiylar yashaydigan Gava mjonini yaratdim. Uchinchidan, men Axuramazda mamlakatlar va ulslardan eng afzali kudratli va Artaga tegishli
Mouruni yaratdim. Turtinchidan men eng yaxshi mamlakatlar va ulkalardan bulgan guzal va bayroklari
baland kutarilgan Baxdni yaratdim.

Kurinib turibdiki Ushbu ma'lumotda ulkamiz shaxerlari xakida va ularning nomlari xakida malumotlar keltirilgan.Bu erda Arenam Vayjo deganda Xorazm udkasi, Gava deganda Sugdiyona, Mouru esa Margiyona, Baxdi deganda Baktriya davlatlam nazarda tutilgan

29. Davlatchilik haqidagi yozma va arxeologik ma"]umotlar. «Avesto)>da ulkamiz tarixiga oid
kkmmatli ma'lumotlar keltirilgan. Olimlaming sa'y-xargkatlari tufayli bugungi kunda biz zardushtiylaming
mukaddas kitobi «Avesto» matnlarini ukish imkoniyatiga egamiz.Uning ayrim kismlarini fransuz olimi
A.Dyuperron tarjima kshshshga muvaffak bulgan.Tadkikotchi olim Meri Boys kup yillar davomida
Xindistondagi zarduiggiylik jamoalari xayoti va urf-odatlarini urgandi, Bu xakda u uzining «Zardujshylar.
E'tikodlari va urf-odatlari» kitobida xikoya kiladi. «Avesto»ning asosini Zardushtning goyalari tashkil kilib
IV-aerda tuplangan, u 21 kitobdan iborat. «Avesto»ning matnlariga yozilgan tafsirlar «Zand» deb napadi. «Avesto»ning kimmati shundaki, u Uzbekiston ezdim gi tarixini urganishda dastlabki yozma manbalardaya

bin xisoblanadi. Zardusht targibotlari zarduiggiylik danidagi xalklarning e'tikodlari bulgan «Avesto» («Asos») kitebida uzaksini topgan. Unda Urta Osiyo xalklari tarixiga doyrma'lumotlarxamjamlangan. «Avesto» Axuramazda tomonidan mamlakatlar va odamlar uchun makonlar yarattani xakida ma'lumot. Avvalo men Axuramazda, eng yaxshi mamlakatlar va makonlardan Vanxvi Daiti (Amudaryo) daryosi ortida Arenam Vayjoni yaratdim. Ikkinchidan, men, Axuramazda, ulkbiardan eng afzali bulgan Sugdiylar yashaydigan Gava mjonini yaratdim. Uchinchidan, men Axuramazda mamlakatlar va ulslardan eng afzali kudratli va Artaga tegishli Mouruni yaratdim. Turtinchidan men eng yaxshi mamlakatlar va ulkalardan bulgan guzal vabayroklari baland kutarilgan Baxdni yaratdim.

Kurinib turibdiki Ushbu ma'lumotda ulkamiz shaxerlari xakida va ulaming nomlari xakida malumotlar keltirilgan.Bu erda Arenam Vayjo deganda Xorazm udkasi, Gava deganda Sugdiyona, Mouru esa Margiyona, Baxdi deganda Baktriya davlatlarn nazarda tutilgan

30. O'zbek xalqi ilk davlatchiligi tarixining O'rta Osiyo xalqlari tarixi bilan uzviy bog'liqligi. Urta Osiyodagi ilk davlat uyushmalaridan Kdsimgi Baktriya davlatidir.Eaktriyalik laming yurti Surxon vodiysi,
Afgonistonning shimoliy sharki, Tojikistonning janubiy xududlarida joylashib, turli yozma manbalarda
Baxdi, Baktrish,Baktriyona,Baktriya,Baxli,Baxlikadebtilgaolingan.Bronzadavrndagi ijtimoiy iktisodiy
rivojlanish (Sopolli,Jarkuton,Oltintepa va boshkalar) keyingi davrlarda yanada jadallik bilan rivojlanadi.
Natijada mil.avv.IX-VHI aerlarda Baktriya xududida xarbiy axamiyatga ega bulgan siyosiy birlashmalar
tashkil topali. Mil.avv. VIII-VII Kadimgi Baktriya davlati SHarkdagi kuchli davlatlardan biriga

aylanadi.Ushbu jarayonni arxeologik va yozma manbalar mabigumotlari xam tuda tasdiklaydi. Ayrim tatdkikotchilarningfikrlariga Karaganda, bu davr Baktriya tarkibiga Margiyona va Sugdiyona xam (tarixiy madaniy viloyat sifatida) kirgan bulishi mumkin. Ma'lumotlarga Karaganda, Baktriyaning boyliklari kadim davrlardayok SHark davfatlarida mashxur edi. Buyuk Ipak yulidan ancha ilgariyok kadimgi yullaming Baktriya utganligi bejiz emas. Sunggi yillarda olib borilgan arxeolog tadkikotlar natijasida kadimgi Baktriya xududlaridagi manzilgoxdar va kuxna shaxarlar soni anschagina kupaydi. Davlatning poytaxti Baktra va Kiziltepa, Bandixon kabi kuplab edgorliklardan topil gan kup sonli turli-tuman topilmalar bu xududlarda ijtimoiy-iktisodiy munosabatlar, shuningdek utrok va kuchmanchi axoli urtasida, xamda, YA kii SHark va Old Osiyo bilan uzaro iktisodiy, madaniy alokalar gurkirab rivojlanganligidan dalolat beradi

31.