«Avesto» - zardushtiylik dinining muqaddas kitobi.. «Avesto» zardushtiylik dinining mukaddas
kitobi bulib, uning ilk saxifalari Zardusht tomonidan 7 aeming oxirlarida Amudare soxillarida yaratilgan. Bu
kitob 12 ming xukiz terisiga bitilgan, makedoniyalik Iskandar SHarshi zabt zttanda, uning nodir nusxasini
Elladaga eltib, kerakli joylarini tarjima kildirgan, kolganini esa eetirgan. Avcstoning tulik matni bizgnacha
etib kelmagan, birok parchalar etib kelgan. Ularda Urta Osie xatklari xakidg muxim manbalar etib kelgan.
Avesto kitobi diniy va madaniy soxada ulkamiz tarixining urganishda eng kadimgi kitob byashb, u mil.avv.
1 mingyilliklar xakida xikoya kiladi.
48. Navro'z bayramining shakllanislii. Navraz €ayrami bundam 3 ming yil oldin Eron axamoniylari
saltanatidj paydo butgan. Buk uni baxoming birinchi kupi xisoblanat Ilk temir davri Urta Osiyo xududlarida
madaniy xayot, yailliy urf-odatlar, an'analarning rivojlanganligini kuzatvpimiz mumkin. SHunday
an'analardan bin Navruz bayramidir.
Navruz kalim avlodiarimizdan bizgacha sgib kelgan mukaddas urf-odatlardan bulib, uni beyram kilnsh va Urta Osiyoda kadimdayok raem bulgan. Asrlar utishi bilan Navruz bilan boglik an'analar xalklar va elatldar urtasidagy iktisodiy va madaniy alokalarning rivojlaiishi zaminida keng yoyila borib, kup ulkalarning an" anaviy, millim bayramiga aylandi. Naruiaxiyning ma'lumot berishicha, «Navruz - .YAngi yil bayramini utkazish» an'analari boshlanganiga 3 ming yildan utgan. Ingli? olnmasi M.Boys fikricha, zardushtiylarda (olov xamda ezgulik xomiysi Asha Vaxishta sharafiga baxoriy udum -navruzni utkazish an'anasi paydo bulgan), Beruniyning yozishicha, Navruz yangi yilning byuirinchi kuni bulib, uning forscha nomi xam shu ma'noni takozo etadi. Eronliklar utmish zamonlarda yillarni kabisali oylarga bulishgan. Bu vakt kuyoshning saraton burjiga kirish paytiga tugm kelar edi. Sungra u orkaga surilgach, baxorda keladigan buldi. Endi u butun yil unga
xizmat kiladigan bir vaktda, ya'ni, baxor emgirining bimchi tomchisi tushishidan gullar ochilguncha, daraxtlar gullashidan, mevalari etilguncha, usimlik unib chika boshlanishidan takomnllashguncha davom etgan vaktda keladi. SHuning uchun Navruz olamning boshlanishi va yaratilishiga dal il kilingan. Demaq Navruz 3-3,5 ming yil ilgari paydo bulgan bulib, asrlar davomida yangicha karashlar, an'analar Bilan boyib bordi. SHu Bilan birga uning tarkibida ajdodlarimizning kadimgi mifologik tasavvurlari va xayot tarzi bilan alokador marosim va urf-odamtlar xam saklanib kolgan