Konvertatsiya –
(lot
.
convertatio – o‘zgartirish, aylantirish) Milliy
valyutaning amaldagi kurs bo‘yicha boshqa xorijiy valyutalarga erkin va
cheklanmagan miqdorda almashtirilishi.
53
Biroq, aholining bunday o‘sishi uzoq yillar davomida sanoat va
iqtisodiyotning boshqa tarmoqlarida ish joylarini ko‘paytirish hamda
aholining hayot ta’minoti uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish bilan
mustahkamlab borilmadi. Bu esa odamlar turmush sharoitining og‘irlashuvi,
ishsizlar sonining ko‘payishi, ijtimoiy mehnat unumdorligi va aholi
daromadlarining kamayishi, pirovard natijada xalq farovonligining
pasayishiga olib keldi. Respublikadagi ijtimoiy ahvol, odamlarning ijtimoiy
ta’minoti va ularni ijtimoiy himoya qilish qoniqarsiz darajada edi. Ayniqsa,
qishloq aholisining kanalizatsiya va vodoprovod bilan ta’minlanishi atigi 5
foizni, ichimlik suv bilan ta’minlanishi salkam 50 foizni, tabiiy gaz bilan
ta’minlanishi 17 foizni tashkil etar edi. Aholini uy-joy, sog‘liqni saqlash,
madaniyat, maishiy xizmat ob’yektlari, maktablar, bolalar bog‘chalari va
hokazolar bilan ta’minlash ishlarida siljishlar sezilmadi. Vaholanki, aholining
ko‘pchilik qismi qishloq joylarida istiqomat qilar edi.
Yodda tuting
!
Bu davrda aholining o‘rtacha yillik o‘sish sur’ati 2,8 foizni
tashkil qilgan. 1991-yilga kelib mamlakatda aholi soni 20,7 million
kishidan ortib, 1990-yilga nisbatan 386,0 ming kishiga o‘sgan. Bu esa
O‘zbekistonda aholining o‘sish sur’atlari Ittifoq sur’atlariga qaraganda
uch barobardan ziyod yuqori bo‘lganini ko‘rsatadi.
Yodda tuting
!
2018-yil 1-yanvar holatiga ko‘ra O‘zbekiston aholisi 32,65 million
kishini tashkil qiladi. Bu 2017-yilga nisbatan 1,7 % ga o‘sgan. Jumladan,
shahar aholisi soni jami aholining 50,6 % ni, qishloq aholisi 49,4 % ni
tashkil qiladi. Aholisi soni 3 million kishidan oshgan hududlar soni 4 ta
bo‘lib, ular Samarqand, Farg‘ona, Qashqadaryo va Andijon viloyatlari
hisoblanadi. Oʻzbekistonda Oʻrta Osiyodagi jami aholining 1/3 qismidan
koʻprogʻi yashaydi.
Yuqorida qayd etilgan holatlar O‘zbekiston aholisi daromadlari va
turmush darajasining keskin pasayishiga olib keldi.
Ijtimoiy infratuzilma tarmoqlari: sog‘liqni saqlash, xalq ta’limi,
maktabgacha bolalar muassasalari juda og‘ir ahvolda bo‘lib, maktab va
kasalxonalarning 60 foizi nobop binolarda joylashtirilgan. Bu esa o‘sha
davrda insonning har tomonlama uyg‘un kamol topishi, uning shaxs sifatida
54
ma’naviy rivojlanishi u yoqda tursin, ko‘pincha yashash uchun kerak bo‘lgan
eng oddiy narsalar ham yetishmaganini ko‘rsatadi.
Dostları ilə paylaş: |