“О„zbek tili va adabiyotini о„qitish metodikasi” kafedrasi zulxumor Mirzayeva, Komil Jalilov

qanday sharoitda
bajara olishi; 
- o‗quvchi bu narsani muvaffaqiyatli bajargan yoki bajarmaganligi 
qanday mezonlar
asosida baholanishi (bu komponent yozilmagan bo‗lishi mumkin, lekin o‗qituvchi 
mezonlarni o‗zi uchun aniqlashtirib olishi kerak). 

---

Masalan: ―Darsning oxirida o‗quvchilar berilgan hikoyada ekspozitsiyani topa 
oladi va uning ahamiyatini asoslab bera oladi‖. Ushbu vazifada: o‗quvchi dars oxirida 
nimani bajara oladi (birinchi komponent) – ekspozitsiyani topa oladi va uning 
ahamiyatini aytib bera oladi; qanday sharoitda bajara oladi (ikkinchi komponent) – 
berilgan hikoya asosida, o‗quvchining hatti-harakati qanday mezonlar asosida 
baholanadi (uchinchi komponent) – ekspozitsiyani to‗g‗ri topa oladi va uning 
ahamiyati haqida asoslangan fikr bera oladi.
Demak, darsni rejalashtirishning birinchi bosqichi aniq, kuzatib, baho berish 
mumkin bo‗lgan vazifalar qo‗ya olishdan iboratdir. Agar vazifalar mavhum 
ifodalangan bo‗lsa, tegishli o‗qitish metodlari va baholash usullarini tanlash qiyin 
yoki imkonsiz jarayonga aylanadi. ―Agar siz qayerga bormoqchi ekanligingizni aniq 
bilmasangiz, ko‗zlagan joyingizga emas, boshqa joyga borib qolishingiz hech gap 
emas‖, deydi Meyjer
52
.
2) Mavzuga kirish usullarini tanlash 
Darsni rejalashtirishning bu bosqichida o‗qituvchi o‗tiladigan mavzuga 
o‗quvchilarni qanday 
qiziqtirishni
(motivatsiya uyg‗otishni) va qanday qilib uni 
o‗quvchilarning 
oldingi bilimlari bilan bog„lashni
aniq belgilab olishi lozim.
3) Darsning oldiga qo„yilgan vazifalarga erishish metodlarini tanlash 
Bu darsni rejalashtirishning asosiy qismidir. O‗qituvchi darsda ishlatiladigan 
metodlarni tanlar ekan, quyidagi 
tamoyillarni
hisobga olishi lozim: