“О„zbek tili va adabiyotini о„qitish metodikasi” kafedrasi zulxumor Mirzayeva, Komil Jalilov
Yüklə 1,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
o„quvchiga ma‟lum
bo‗lgan ma‘lumot bilan integratsiya qilishdir 60 . Kognitiv nazariyada “sxema” (inglizcha ―schema‖) tushunchasi qabul qilingan bo‗lib, bu tushuncha inson xotirasida mavjud bo‗lgan ma‘lumotlar va xotiralar yig‗indisini bildiradi. Inson miyasi yangi ma‘lumotni qabul qilayotganda o‗zida mavjud bilan sxema bilan solishtiradi va bu sxemaga mos tushadigan ma‘lumot yaxshiroq va osonroq o‗zlashtiriladi 61 . Kognitiv nazariya yutuqlarini hisobga olgan holda adabiyot darslarida badiiy matn bilan ishlash va matnni tushunishga yordam berish maqsadida ishlab chiqilgan strategiyalardan biri matnni o‗qishdan oldin o‗quvchida mavjud bo‗lgan sxemani faollashtirishdir 62 . Sxemani aktivlashtirishning bir qancha yo‗llari mavjud: o‗quvchi oldiga konkret maqsadlar qo‗yish, o‗qiladigan asarning mohiyatiga bog‗liq savollar (metodik adabiyotlarda ―yo‗naltiruvchi savollar‖ deyiladi) berish, matnni tushunishga yordam beradigan bilimlarni yodga solish, matndagi tushunilishi qiyin so‗zlarni oldindan o‗rgatish va hokazo. Aksar g‗arblik metodist olimlarning fikricha, har qanday о‗qib tushunish jarayoni - bu matndan olingan ma‘lumotni о„quvchiga ma‟lum bо‗lgan ma‘lumot bilan integratsiya qilishdir 63 . Kognitiv nazariyada “sxema” (―schema‖) tushunchasi qabul qilingan bо‗lib, bu tushuncha inson xotirasida mavjud bо‗lgan ma‘lumotlar va 60 Grabe William. Reading in a Second Language: Moving from Theory to Practice. Cambridge University Press, 2009. 61 Slavin Robert. Educational Psychology: Theory and Practice. 8th edition. Pearson Education Limited, 2006. 62 Beach Richard et al. Teaching Literature to Adolescents. 2nd edition. Routledge Publishers, 2011. 63 Grabe William. Reading in a Second Language: Moving from Theory to Practice. Cambridge University Press, 2009. xotiralar yig‗indisini bildiradi. Inson miyasi yangi ma‘lumotni qabul qilayotganda о‗zida mavjud bilan sxema bilan solishtiradi va bu sxemaga mos tushadigan ma‘lumot yaxshiroq va osonroq о‗zlashtiriladi 64 . Kognitiv nazariya yutuqlarini hisobga olgan holda adabiyot darslarida badiiy matn bilan ishlash va matnni tushunishga yordam berish maqsadida ishlab chiqilgan strategiyalardan biri matnni о‗qishdan oldin о‗quvchida mavjud bо‗lgan sxemani Yüklə 1,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|