O‘zbek tilining sohada qo‘llanishi

AJRATIB YOZISH
57. Qo‘shma fe'lning qismlari ajratib yoziladi: sarf qil, ta'sir et, tamom bo‘I, sotib ol, olib kel,
olib chiq, miq etma kabi.
58. Ko‘makchi fe'l va to‘liqsiz fe'l mustaqil fe'ldan ajratib yoziladi: aytib her, olib ko‘r, so‘rab
qo‘y, ko‘ra qol, bera boshla, yiqila yozdi; ketgan edi, ketgan ekan, ketgan emish kabi. Lekin
mustaqil fe'l bilan yordamchi fe'l orasida tovush o‘zgarishi bo‘lsa, bunday qismlar qo‘shib
yoziladi: aytaver (ayta ber), boroladi (bora oladi), bilarkan (bilar ekan) kabi.
59. Ko‘makchilar ajratib yoziladi: shu bilan, soat sayin, borgan sari, bu qadar, kun bo‘yi kabi.
Lekin bilan ko‘makchisining 
-la shakli
, uchun ko‘makchisining -chun shakli chiziqcha bilan
yoziladi: sen-la, sen-chun kabi.
60. Hamma, har, hech, bir, qay, u, bu, shu, o‘sha so‘zlari o‘zidan keyingi yoki oldingi so‘zdan
ajratib yoziladi: hamma vaqt, har kim, hech qaysi, qay kuni, u yerda, shu yoqdan, o‘sha
yoqqa kabi. Lekin birpas, biroz, birato‘la, birvarakayiga, birmuncha, buyon so‘zlari qo‘shib
yoziladi. Shuningdek, qay so‘zi yoq, yer so‘zlari bilan ishlatilganda bir y tovushi tushsa, bu
so‘zlar qo‘shib yoziladi: qayoqqa, qayerda kabi.
61. Sifat oldidan kelib, belgining ortiq yoki kamligini bildiradigan to‘q, jiqqa, tim, liq, lang, och
kabi so‘zlar ajratib yoziladi: to‘q qizil, jiqqa ho‘l, tim qora, liq to‘la, lang ochiq, 
och sariq
 

kabi.
62. Murakkab son qismlari ajratib yoziladi: o‘n bir, besh yuz, qirq ming olti yuz bir, bir ming
yetti yuz sakson beshinchi kabi.

---

63. Yildan yilga, tomdan tomga kabi birinchi qismi chiqish kelishigida, ikkinchi qismi jo‘nalish
kelishigida bo‘lgan birikmalar ajratib yoziladi.
64. Belgining ortiq darajasini bildiruvchi ko‘pdan ko‘p, tekindan tekin, yangidan yangi,
ochiqdan ochiq, qizigandan qizidi kabilar ajratib yoziladi.
65. Izofali birikmalar ajratib yoziladi. Bunda izofa undosh bilan tugagan so‘zlarga i shaklida,
unli bilan tugagan so‘zlarga yi shaklida qo‘shiladi: dardi bedavo, nuqtayi nazar, 
tarjimayi
hoi

kabi. Lekin izofa yozilmaydigan so‘zlar, shuningdek, qismlaridan biri yoki har ikkisi o‘zbek
tilida mustaqil ishlatilmaydigan so‘zlar qo‘shib yoziladi: gulbeor (gulibeor), dardisar kabi.