O’zbekiston aloqa va axbototlashtirish agentligi toshkent axbotot texnologiyalari universiteti
Yüklə 299,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
KOMPANIYALARNI SOLIQQA TORTISH
Korporatsiya solig’i, ya’ni kompaniyalarning daromad solig’i Buyuk Britaniyada 1965 yilda joriy qilingan. 1965 yilgacha ular jismoniy shaxslar bilan teng soliqqa tortilgan va bunga qo’shimcha 15% li foyda solig’ini to’laganlar. Buyuk Britaniyada 1965 yildan 1973 yilgacha amal qilgan korporatsiya solig’ining klassik tizimi o’rniga imputatsion tizimi deb ataladigan (imputation system) korporatsiya solig’ini undirish tizimi vujudga keldi. Korporatsiya solig’i rezident kompaniyalarning butun soliq yili davomida olgan foydalariga qo’llaniladi. Angliya soliq qonunchiligi “kompaniya” tushunchasiga quyidagilarni kiritadi: korporativ organlar, korporativ assotsiatsiyalar (o’rtoqliklardan tashqari). Korporativ organ, agar uning faoliyati shu mamlakatda amalga oshirilsa va nazorat qilinsa, ya’ni shu erda kompaniyaning bosh ofisi joylashgan bo’lsa, rezident kompaniya hisoblanadi. Korporatsiya solig’i kompaniyalar daromadidan barcha ruhsat etilgan chegirmalarni ayirib tashlangandan so’ng undiriladi. Soliq stavkasi davlat byudjeti bilan birgalikda har yili tasdiqlanadi va kelgusi moliya yili daromadlariga qo’llaniladi. Hozirgi vaqtda 33% va 24% (kichik biznes uchun) stavkalari amal qilmoqda. Korporatsiya solig’iga tortish 12 oydan oshmaydigan hisobot davridan kelib chiqib amalga oshiriladi. Agar hisobot davri 2 moliya yiliga to’g’ri kelsa, kompaniya daromadlari 2 qismga bo’linadi va har biriga mos moliya yilidagi soliq stavkasi qo’llaniladi. Odatda soliq hisobot davri tugagandan keyin 9 oy o’tgandan so’ng to’lanadi. Imputatsion tizimga muvofiq, kompaniya olgan barcha foyda summasidan korporatsiya solig’ini to’laydi. Agar bu foyda aktsionerlar o’rtasida taqsimlansa, u holda kompaniya tomonidan to’langan soliqning unga mos qismi aktsionerlardan daromad solig’ini undirishda hisobga olinadi. Imputatsion tizim 5 asosiy xususiyat bilan harakterlanadi: * Kompaniya (korporatsiya) solig’ini o’zining hamma foydasi (taqsimlangan va taqsimlanmagan) dan so’ng yagona stavkada to’laydi: * Dividendlar bo’yicha daromad solig’i manbada undirilmaydi. * Agar kompaniya dividend to’lasa, u holda u korporatsiya solig’i hisobiga oldindan to’lovni amalga oshirishi, ya’ni aktsiyadorlar o’rtasida taqsimlanadigan foyda summasiga hisoblangan korporatsiya solig’i bo’yicha bo’nak to’lovlarini to’lashi kerak. * Buyuk Britaniyada dividend oluvchi rezidentlarga daromad solig’ini to’lashda bo’nak to’lov summasiga chegirma qilishga ruhsat etiladi. Chegirma stavkasi shaxsiy daromad solig’ining asosiy stavkasiga bog’liq. * Hisobot davri tugaganda kompaniya tomonidan korporatsiya solig’i bo’yicha to’langan bo’nak to’lovlari korporatsiya solig’i hisobiga, majburiyatlardan chegirib tashlanadi. Norezident korporatsiyalar, agar ular o’z filiallari yoki bo’limlari orqali Buyuk Britaniyada savdo-sotiqni amalga oshirsa, korporatsiya solig’iga tortiladilar. Bunda “savdo- sotiq qilish” tushunchasini aniqlashda tovarning oldi-sotdi qilinishi etarli emas, balki ingliz is’temolchilariga ko’rsatish yoki sotish bo’yicha shartnomalar tuziladigan joy muhim omil hisoblanadi. 9 Norezident kompaniyalar (Buyuk Britaniyada o’z bo’limlari orqali savdo-sotiq bilan shug’ullanadigan) quyidagilar bo’yicha korporatsiya solig’iga tortiladi: Yüklə 299,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|