AXLOQ VA HUQUQ. HUQUQIY MUNOSABATLAR
http:eduportal.uz
92
Aholi aksariyat qismining qarashlari va tushunchalari ham, axloq ham
huquqda aks etadi.
Axloq va huquq o‘rtasidagi asosiy farqlar quyidagilardir:
1) huquq davlat tomonidan belgilangan bo‘ladi, axloq (ezgulik va yovuzlik,
adolat va nohaqlik kabilar) esa davlatning yordamisiz o‘z-o‘zidan shakl-
lanadi;
tomo ni dan himoya qilinadi va davlat paydo bo‘lishi bilan bir vaqtda huquq
ham paydo bo‘ladi. Huquq dastlab axloqiy qarashlar, qadriyatlar negizida
vujud ga kelgan. Keyinchalik esa
huquqiy davlat tomonidan
o‘rnatilgan
yoki ma’qullangan va uning kuchi bilan himoya qilinadigan barcha uchun
maj buriy xulq-atvor qoidalarining tizimiga aylangan.
“Huquq” atamasi ikki obyektiv hamda subyektiv huquq ma’nosida qo‘l-
la niladi.
Obyektiv huquq
– huquq normalarining yig‘indisi.
Subyektiv huquq
esa ma’lum bir shaxs yoki guruhga tegishli bo‘lgan huquq. Misol uchun
kim ningdir uy-joyga bo‘lgan yoki biror-bir mulkka nisbatan bo‘lgan huquqi.
Sub yektiv huquq obyektiv huquqsiz mavjud bo‘lmaydi. Huquqning o‘zi esa
dav lat bilan uzviy bog‘liqdir. Ular bir-birisiz mavjud bo‘lishi mumkin emas.
Huquq quyidagi vazifalarni bajaradi: tartibga solish, qo‘riqlash va
tar biyalash. Bu esa o‘z navbatida huquq funksiyalarida namoyon bo‘ladi.
Huquq funksiyalari
Tartibga solish
Tarbiyalash
Jamiyatdagi ijtimoiy munosabatlarni va alohida
shaxs xulq-atvorini kerakli yo‘nalishga solish.
Turmushda nimalarni qilish mumkin, nimalar
ta qiq lanadi. Har xil vaziyatlarda qanday harakat
qi lish lozimligini belgilashdan iborat. Zarur bo‘l-
gan da majburlash uslubini, hatto jazolashni ham
na zarda tutadi.
Huquqiy muhofaza va yuridik mas’uliyat cho ra-
la ri ni, ularni qo‘llash tartibini o‘rnatish.
Qo‘riqlash
http:eduportal.uz
|
