.........
л:
I
п . к л М . . . ,
: 1.1,; — t-:
nu ; M ..i:
I I I U J U l .
V V 1 U I i l l l l g ,
l / l l 11 I V 1 П Л 1 ■
L{ V / I I U I I I I I U
m
/
1 Л Ц ,
1 М Ч 1 П С 1 1 1 Л 1
V I M K / J I I
so'zlash nazariyasi bo'yicha ilmiy mulohazalardan iborat.
Aristotelning “Ritorika”si uch kitobdan tashkil topgan.
Asarning
hirinchi va ikkinchi kitoblari, asosan chiroyli so'zlash, ishontirish
uslublari haqidagi fikr va mulohazalardan iborat bo'lsa,
uchinchi
kitobida nutq mantiqiga juda katta ahamiyat beriladi. Olimning
fikricha,
notiq tilidagi turli “qorishmalar”, ya 'n i so'zlarning nolo'-
g 'ri va noo'rin talaffuz qilinishi, jurnlalarning mantiqan har xil
tuzilishi so'zlovchining katta xatosidir. Aristotel har bir jum laning
asosiy fikrin i ifoda etishga qaratilishi, ravon va tinglovchi tushuna-
digan darajada sodda bo'lishini talab etadi. U notiqning hissiyot
bilan so'zlaslii mulohaza yuritayotgan fikrn in g tinglovchi qalbiga
tez etishida muhim ontil bo 'lishini alohida uqtiradi. Bundan tash-
qari, Aristotel notiqning auditoriyani o'ziga jalb etishi uchun hazil*
mutoyiba so'zlar bilan lirik chekinish qilib, tinglovchilarni hayaj-
onlantira bilishi zarurligini, agar turli ko'rgazntali qurollardan
foydalansa, har xil epitet, chog'ishtirish va metofaralarni qo'ltusa
nutqning ta 'sirchanligi yanada oshishini, ammo keltinlgan misol-
lar ko'payib ketib, tingfovchini zeriktirib qo'ymasligi kerakligini
ham ta'kidlaydi.
Aristotel notiqlik san'atini egallashni 5 qismga bo'lib o'rgatadi.
1. Materialni kashf etish (har tomonlama tayyorlash).
2. Materialni joylashtirish shakli (rejasi).
3. Materialni eslab qolish (o'zlashlirish).
4. Materialni so'z yordamida to'g'ri aksettirisli.
5. Materialni to'g 'ri talaffuz etish.
Aristotelning fikrlari hozirgi kunda ham o 'z qimmatini saqlab
kelmoqda.
Dostları ilə paylaş: 
