O’zbekiston respublikasi aloqa, axborotlashtirish va


Bozor iqtisodiyoti davrida davlat narxlari belgilanishi mumkin bo‘lgan



Yüklə 0,53 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/15
tarix14.12.2022
ölçüsü0,53 Mb.
#74655
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   15
Iqtisodiyot nazariyasi fanidan mustaqil ishi

 
Bozor iqtisodiyoti davrida davlat narxlari belgilanishi mumkin bo‘lgan 
mahsulotlar. 
 
Narxlarning turlari 
Davlat 
Shartnomaviy
Jahon 
Monopolist 
korzonalarning 
mahsulotlari 
Bazavi|y (ushbu 
mamlakat uchun) 
mahsulot 
Ijtimoiy ahamiyatga 
ega bo‘lgan 
mahsulot 


Shartnomaviy narxlar – bu sotuvchi va xaridorning kelishuvi bilan 
belgilanadi, ya’ni faqat ushbu tovarga bo‘lgan talab va taklifni hisobga oluvchi 
narxlardir. Shartnomaviy narxlarning solishtirma og‘irligi ushbu mamlakat 
iqtisodiyotining, «bozoriylashganlik» darajasini belgilab boradi. 
Jahon baholari mintaqaning o‘ziga xosligini, sharoitlarini va tijorat bitishuvlari 
vaqtini aks ettirib, xalqaro savdoda qo‘llaniladi. Shuning uchun jahon narxlarining 
hisob-kitobi eng yirik eksport-import amallari bazasida (asosida) o‘tkaziladi. 
Narxlar darajasi – mamlakatda ishlab chiqarilgan va ko‘rsatilgan xizmatlar 
uchun to‘langan narxlarning o‘rtacha (bosiq) kattaligidir. 
Narxlarning darajasi indeks shaklida ifodalanadi. Indeks esa mazkur davrdagi 
tovar va xizmatlarning ma’lum to‘plami narxlar yig‘indisining bazis davridagi 
aynan shu (yoki o‘xshash) guruh tovarlari va xizmatlar narxlarining yig‘indisi 
o‘rtasidagi nisbati sifatida ta’riflanadi. 
Narxlarning darajasini o‘lchash zarurati bu ko‘rsatkichning dinamikasi 
(inflyatsiya jarayonlari)ning muhimligi bilan izohlanadi. Bundan tashqari, ishlab 
chiqarishning turli yillardagi qiymat hajmi (YaMM)ni solishtirish faqat pul 
birligini mo‘’tadilligi saqlangan hollardagina mumkin bo‘ladi. Bu esa amalda 
erkinlikni juda qiyin bo‘lgan natijadir. YaMM ning dinamikasini narxlar 
o‘zgarishining ta’siridan soqit qilishga aynan narxlarning indeksi yordam beradi. 

Yüklə 0,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   15




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin