O‘zbеkistоn rеspubliкаsi maktabgacha ta’lim vаzirligi

Harakatli o‘yinlarni o‘ziga xos fazilati o‘yinni mazmuni harakatni rolini yorqin ifoda qilish xisoblanadi (yugurish, sakrashlar, uloqtirish, otish, to‘pni uzatish va ilib olish, qarshilik ko‘rsatish va b.q). Bu harakatlantiruvchi harakatlanish uni mazmunini asoslab beradi (mavzu, g‘oyasi). U o‘yinda qo‘yilgan maqsadga erishish yo‘lida, turli-tuman qiyinchiliklarni, to‘siqlarni еngib o‘tishiga yo‘naltiriladi. Harakatli o‘yinlarni orasida xaqiqatdan ham (elementar) harakatli o‘yinlar va sport o‘yinlari bilan farq qiladi.
Haqiqatan ham (elementar) harakatli o‘yinlar o‘ynovchilarning o‘zlarini ixtiyoriy ravishda o‘rnatilgan, maqsadga shartli ravishda erishishga yo‘naltirilgan, o‘zida ongli ravishda tashabbuskorlik faoliyatini mujassamlashtirgan bo‘ladi. O‘ynovchilarning maqsadga erishishda faol harakatlantiruvchi harakat talab qiladi, uni bajarishi o‘ynovchilarni o‘zlarining ijod qilishiga va tashabbuskorligiga bog‘liqdir. Tarbiyachi bolalar egallab borayotgan elementar matematik bilim-malakalar doirasida vazifalar qo’yadi, (“Nishonga tezda yugurib boorish”, “Raqamli labirintdan o’t”, “Chalkashlikni yech”) tez va epchillik bilan еtib olish yoki birinchi bo’lib bajarish bolalarda zo’r qiziqish va chaqqonlikni tarbiyalaydi.
O‘yinga qatnashishni istagan bolalarni komandaga bo‘lish mumkin: bir komanda o‘ynaganda, ikkinchi komanda tomosha qilishi mumkin. Keyin ular o‘rin almashishadi. Bir necha bor o‘ynaganlaridan keyin, tarbiyachi bolalarning malakalarni mustahkamlanishiga, shartni kim noto‘g‘ri bajarsa, o‘yinni takror va takror bajarish jarayonida bola o’z hatosini sezadi va to’g’rilaydi.
2.2. Miqdor va o`lchov o’yinlar turlari
TADQIQOT MATERIALLARI VA METODOLOGIYASI



Bola kattalikning uchta xususiyatini o'zlashtiradi: taqqoslanuvchanlik, o'zgaruvchanlik,nisbiylik. Keling ularni batafsil ko'rib chiqaylik. Miqdorlarni bilish usullaridan biri miqdorlarni solishtirishda taqqoslash xususiyatiga
asoslangan taqqoslash usulidir. Miqdorlarni solishtirish usulidan foydalanib, ularning munosabatlarini “...dan katta”, “...dan kichik”, “teng” kabi tushunchalar orqali aniqlash mumkin.Har doim ham ob'ektlarni superpozitsiya yoki qo'llash (to'g'ridan-to'g'ri) orqali taqqoslash mumkin emas, shuning uchun taqqoslash uchun ba'zida ularning ongdagi tasvirlarini solishtirish kerak bo'ladi (bilvosita taqqoslash). Demak, taqqoslash xususiyati shundan iboratki, miqdorlarni
solishtirish orqali solishtirish mumkin va shu bilan birga ularning umumiy o'xshashligini yoki farqini yoki biron bir xususiyatga ko'ra ochib beradi.
Miqdorning keyingi xossasi o'zgaruvchanlikdir. Masalan, taxtaning uzunligini o'zgartirish uning faqat hajmini o'zgartiradi, lekin uning mazmuni va sifatini o'zgartirmaydi - taxta ham taxta bo'lib qoladi. Yoki shar, biz sharni puflaganimizda, uning hajmi o'zgaradi, lekin mohiyati o'zgarmaydi, shar qanday bo'lsa, xuddi shunday bo'lib qoldi, faqat uni shishirganda, unda havo ko'proq bo'lgan. Nisbiylik kattalikning uchinchi xususiyati bo'lib, u bir ob'ektning ba'zilariga nisbatan kichik, ammo boshqalarga nisbatan katta bo'lishidan iborat. Misol uchun, turli uzunlikdagi uchta lentani olaylik: uzun, o'rta va qisqa. O'rta lenta uzuniga nisbatan qisqa bo'ladi, ammo qisqasiganisbatan u uzun bo'ladi.