O‘zbekiston respublikasi maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi

1.2. Boshlang‘ich ta’lim sifati oshirishda innovatsion yondashuv
Bugungi kunda boshlang‘ich ta’lim mazmunini modernizatsiyalash, ta’lim sifatini oshirish, ta’limda innovatsion texnologiyalarni keng joriy etishga yo‘naltirilgan ko‘plab innovatsiyalar yaratilmoqda va amaliyotga joriy etilmoqda. Mazkur innovatsiyalarning samaradorligi ko‘p jihatdan ta’lim muassasasida amalga oshirilayotgan innovatsion faoliyatning to‘g‘ri tashkil etilganligiga bog‘liqdir Pedagogik innovatsiyalar tasniflash quyidagi variantlardan ajratish o‘z ichiga oladi:

• 
  sinf-dars tizimi foydalanish bilan treninglar tashkil etish;
  
• 
  ixtisoslashtirilgan sinflar shakllantirish;
  
• 
  o‘quv jarayoni o‘yin texnikasi dastur.
  

Innovatsiya ilmiy-tadqiqot faoliyati bilan uning jalb qilish orqali zarur bilim o‘xshatmoq uchun talaba beruvchi, klassik va dars tizimidan tark va dizayn texnik ariza beradi. Alohida e'tibor o‘qituvchi va talaba, ota-onalar va o‘quvchilar o‘rtasidagi uzoq hamkorlikning mikrosxemalar yaratishga alohida e'tibor qaratilmoqda. Bu mumtoz vazifa tizimida saqlab qolish yoki baland bo‘lishi mumkin. Yana bir qiziqarli trend maxsus (individual) ta'lim usullari va dasturlarini yaratish kabi pedagogik bir yangilik.
Ta’lim jarayonida interfaol metodlar, innovatsion texnologiyalar, pedagogik va axborot texnologiyalarini o‘quv jarayonida qo‘llashga bo‘lgan qiziqish, e’tibor kundan-kunga kuchayib bormoqda, bunday bo‘lishining sabablaridan biri, shu vaqtgacha an’anaviy ta’limda boshlang‘ich sinf o‘quvchilarni faqat tayyor bilimlarni egallashga o‘rgatilgan bo‘lsa, zamonaviy texnologiyalarda esa, ularni egallayotgan bilimlarni o‘zlari qidirib topishlariga, mustaqil o‘rganib tahlil qilishlariga, xatto xulosalarni o‘zlari keltirib chiqarishlariga o‘rgatadi [1,54].
Pedagog bu jarayonga shaxsning rivojlanishi, shakllanishi, bilim olish va tarbiyalanishiga sharoit yaratadi va shu bilan bir qatorda boshqaruvchilik, yo‘naltiruvchilik funksiyasini bajaradi. Ta’lim jarayonida boshlang‘ich sinf o‘quvchilarni asosiy figuraga aylanadi. Shuning uchun zamonaviy o‘qitish metodlari – interfaol metodlar, innovatsion texnologiyalarning o‘rni va roli benihoya kattadir. Bunda pedagogik texnologiya va pedagogik mahoratga oid bilim, tajriba va interfaol metodlar boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini bilimli, yetuk malakaga ega bo‘lishlarini ta’minlaydi.
O‘qitish jarayonida boshlang‘ich sinf o‘quvchilarga shaxs sifatida qaralishi, turli pedagogik texnologiyalar hamda zamonaviy metodlarni qo‘llanilishi ularni mustaqil, erkin fikrlashga, izlanishga, bilim olishga qiziqishlarini kuchaytiradi. Bunday natijaga erishish amaliyotda o‘quv jarayonida innovatsion va axborot texnologiyalarni qo‘llashni taqozo etadi.
O‘qitishning faol usullari boshlang‘ich sinf o‘quvchilarni o‘quv faoliyatiga jalb etishning samarali vositalaridan biri hisoblanadi. Mashg‘ulot davomida pedagog tomonidan hal etilayotgan didaktik vazifalardan kelib chiqib, pedagog faol usullarni vositasida ta’limni tashkil etishning turli shakllarini qo‘llashi mumkin.
Pedagogik texnologiya o‘qitishga o‘ziga xos bo‘lgan yangicha yondashuv (innovatsiya)dan iborat bo‘lib, o‘yin usullarini ta’lim tizimi, dars jarayonida tatbiq etilishi muhim va samarali natija beradi.
Yangi pedagogik texnologiyalarni boshlang‘ich ta’lim tizimiga kiritish, tatbiq etish, qiziqarli usullardan foydalanish, o‘zining samarasini bermokda. Zamonaviy pedagogik texnologiyalar hozirgi kunda boshlang‘ich ta’lim uchun o‘quv jarayonining zaruriy va asosiy komponentiga aylanib bormoqda. Chunki pedagogik texnologiya o‘qitishga o‘ziga xos yangicha yondashuvdan iborat bo‘lib, o‘yin yangicha, ilg‘or, shu bilan birga samarador usullarini ta’lim tizimiga dars jarayonida tatbiq etilishi muhim ahamiyat kasb etadi [3,65].
Boshlang‘ich ta’lim jarayonida ilg‘or pedagogik texnologiyalaridan foydalanish zarurati interaktiv usullarning samaradorligini, kerakli bilim va ko‘nikmalar egallashda ahamiyatli ekanini dalillamokda. Boshlang‘ich ta’limni motivlash o‘quv faoliyatini tashkil qilishda muhim ahamiyat kasb etadi. U tafakkur faollashishiga, tanqidiy mushoxada qilishga, nutqning rivojlanishiga, u yoki bu vazifani bajarishga qiziqish uyg‘otadi. O‘quvchilarning qiziqish va qobiliyatlarini faollashtirish, ularning yangi materialni o‘rganishga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirishda maqsadga erishishni ta’minlovchi o‘z nutqini o‘zaro muloqotlar orqali rivojlantirishda shaxsiy munosabatlarni hisobga olgan holda o‘qituvchi va o‘quvchilar guruhi (o‘qituvchi-o‘quvchi, o‘quvchi-o‘quvchi) faoliyat ko‘rsatishlari zarurligi ma’lum[2,60].Chunki guruhdagi faoliyatlar o‘quvchi shaxsiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
Yigirma birinchi asr - aqlli axborot tizimlari asri, inson hayotining axborot komponentiga hamma narsadan ustun bo'lgan tezkor ehtiyoj. Axborot texnologiyalarining turli imkoniyatlari bolaning shaxsiyatining rivojlanishiga ta'sir qiladi.Zamonaviy jamiyatda jamiyat shakllanishining eng muhim shartlaridan biri bu bilimdir. Bilim taraqqiyotning dvigatelidir. Shu munosabat bilan ta'lim mazmunining yo'nalishlaridan biri ta'lim sifatini oshirish uchun yangi Federal Davlat ta'lim standartlarida o'quv dasturlari yo'nalishini o'zgartirishdir. O'quv jarayonida muhim o'rin tutadigan innovatsion ta'lim texnologiyalariga alohida o'rin beriladi.Zamonaviy dars, shuningdek, o'qituvchi va o'quvchining darsdan tashqari vaqti kompyuterda ishlash bilan chambarchas bog'liq bo'lib, shu bilan o'rganish uchun motivatsiyani oshirish, ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish va qulay hissiy muhitni yaratishning yana bir samarali usuli hisoblanadi. Kompyuter texnologiyalaridan foydalangan holda zamonaviy ta'lim tashkilotlari ta'lim jarayoniga muhtoj bo'lgan nogiron bolalar uchun masofaviy ta'limni tashkil etishga muvaffaq bo'ldi. Bunday darslar o'yin va qiziqarli tarzda olib boriladi, bu erda talabalar o'quv dasturini zavq bilan va qiyinchiliksiz o'rganadilar.
O‘zaro muloqot o‘quvchilarda fikr almashish va so‘zlashuv malakasini shakllantirishga imkon yaratadi. O‘quvchilar shaxsiy sifatlari shakllanishida, nutqiy rivojlanishni va nutqiy muloqotni amalga oshirishda interfaol o‘yinlarning ahamiyati katta.
Ma’lumki, rolli o‘yinlar obektiv olamdagi inson amaliy faoliyatini shartli ravishda aks ettirishda, ta’lim samaradorligini oshirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Rollarga asoslangan o‘yinlar o‘quvchilar nutqini faollashtiradi va motivlashtiradi. O‘yin o‘quvchilarning tabiiy va sevimli faoliyatidir. Shuning uchun ta’lim-tarbiya berish, ularni amaliyotda qo‘llash ko‘nikmalarini hosil qilishda mashg‘ulotlarni yosh xususiyatlariga muvofiq o‘yin tariqasida uyushtirishga e’tibor berilmokda.
Haqiqatan ham, bola har qanday mashg‘ulotga qaraganda, o‘yinga tez intiladi va qiziqadi. O‘qituvchi doimo o‘z ustida tinmay ishlashi, pedagogikaga oid adabiyotlar bilan doimo tanishib turishi va ayniqsa, qadriyatlarimizni o‘rganishi, o‘zligimizni tanishimizga, qadimiy madaniyatimizni bilishga ehtiyoj katta bo‘lmoqda [4,67].
O‘qituvchi quyidagi xislatlarga ega bo‘lishi lozim:

• 
  maktab o‘qituvchisi o‘quvchiga ota–ona ko‘zi bilan qaramog‘i, unga nisbatan mehr – muhabbat bilan munosabatda bo‘lmog‘i, insonparvar bo‘lmog‘i;
  
• 
  bolalarning kelajagiga ishonch bilan qarashi;
  
• 
  tashkilotchilik qobiliyatiga ega bo‘lishi, jamoani jipslashtira olishi, doimiy nazorat qilmog‘i, boshlangan ishni nihoyasiga etkazishi;
  
• 
  o‘quvchilar ichiga kirib keta olishi, ularning psixologik xususiyatlarini chuqur bilishi;
  
• 
  o‘zini tuta bilishi, jamoa o‘rtasida hurmatga sazovor bo‘lishi;
  
• 
  o‘z fanini chuqur bilishi, dunyoqarashi keng bo‘lishi;
  
• 
  diqqatni bo‘la olish qobiliyatiga ega bo‘lishi;
  
• 
  o‘quvchilar o‘rtasida obro‘ qozonishi, ularga shaxsiy o‘rnak bo‘lishi;
  
• 
  nutqiy madaniyatga, muloqot madaniyatga, kiyinish madaniyatiga rioya qilishi lozim.
  

Zero, hozirgi kunda pedagogik texnologiyalar o‘quv jarayonining asosiy komponentiga aylanib bormoqda. Ta’lim jarayonida pedagogik texnologiyalardan foydalanish mashg‘ulotlarni rag‘batlantirish, qiziqarli tashkil etish bilan birga bolalarni fikrlashi doirasini, tafakkurini kengaytiradi, o‘quv materialini chuqur o‘zlashtirish imkonini yaratadi. Ayni paytda har bir o‘qituvchi pedagogik texnologiyalarga ko‘r-ko‘rona emas, balki ijodiy yondashish kerakligini ta’kidlab o‘tish joiz.
Demak, faqatgina innovatsion jarayonlarni pedagogik tizimga bog’lash yoki kiritish orqaligina talimda yuqori darajalarga erishish mumkin. Bunda yangiliklarni sekinlik bilan, bosqichma – bosqich kiritish, uni qanchalik foyda keltirishini atroflicha o’ylab, o’lchab amalga kiritish maqsadga muvofiqdir. Innovatsiyalarni pala – partish, tartibsiz, oldindan natija olishni mo’ljallamay amalga oshirish zarar keltirishi ham mumkin.
Zero, innovatsiya chuqurroq bilim olish, o’rganish, o’zlashtirish, keng hajmdagi bilimlarni olishga qaratilmog’i yaxshi natijalar berishi mumkin. Bular doimiy pedagogik muammo bo’lib kelayotgan: ta’lim-tarbiya viy faoliyat motivatsiyasini oshirish, dars jarayonlarida o’quv materialni hajmini oshirish, o’quv jarayonini jadallashtirish, vaqtni tejash, ko’proq ilg’or metodlardan foydalanish, ta’lim-tarbiya viy ishlarda interfaol usullardan foydalanish, ilg’or texnologiyalarni qo’llash, axborot – kommunikatsion texnologiyalarni joriy qilishdan iborat.
Yuqori natijalar beradigan yangi g’oyalar, yangi nazariy bilimlar beruvchi, insonni rivojlanishiga olib keluvchi, tom ma`nodagi innovatsiyalarni yaratish, izlash, joriy etish talab etiladi. Ko’plab umumiy va xususiy loyihalarni tahlil etib, pedagogik nazariya va amaliyotga tadbiq etilish xususiyat va holatlarini o’rganish asosida umum pedagogik innovatsiyalarni shunday ko’rinishda bo’lishini belgilash mumkin: Juda yangi bo’lmasada, doimiy faol bo’lgan, o’zining g’oyasi – ahamiyati jixatdan eskirmagan, ta’lim-tarbiya jarayoni texnologiyalarini, o’quv jarayonini optimallashtirish nazariyasi va amaliyotini; Gumannistik pedagogika va uning nazariy va amaliy jihatlari texnologiyalarini; Pedagogik tizim jarayonidagi boshqaruvlarni yangi g’oya, yondashuvlar asosida tashkil etilishi; Yangi g’oyalarga asoslangan texnologiyalar, axborot vositalari va ommaviy kommunikatsiyalarga suyanish kabilar kiradi.
Chuqur o’zgarishlarni amalga oshirish orqali pedagogik tizimga ta’sir etish asosida innovatsiyani amaliyotga joriy qilish mumkin. Rus olimi YU.K.Babanskiyning keyingi 10 yilliklar orasida fanda yangi va muhim yo’nalish bo’lib, innovatsion jarayon va novatsiyalar nazariyasi paydo bo’ldi, deydi. Bu nazariya o’qituvchining bevosita mehnat faoliyatiga bog’liqdir.
Ta’lim-tarbiya viy ishlarni takomillashtirishning yana bir yo’li o’quv jarayonini insonparvarlashtirishdir.

• 
  darsni insonparvarlashtirish:
  
• 
  hamkorlik;
  
• 
  o’quvchiga g’amxo’rlik;
  
• 
  o’quvchini hurmat qilish;
  
• 
  ezozlash;
  
• 
  kechirimli bo’lish;
  
• 
  o’z-o’zini rivojlantirishga muhit yaratish;
  
• 
  psixologik sog’lom muhit yaratish;
  
• 
  ijodiy muhit;
  
• 
  do’stona munosabatda ish yuritish;
  
• 
  o’quvchini extiyoji, qiziqishi, shaxsiy fazilati, iqtidorini, ichki imkoniyatlarini ishga solish.
  
• 
  umuman olganda, o’quv jarayonida pedagogik munosabatlarni insonparvarlashtirish, demokratlashtirish, liberallashtirish va o’zining shaxsiy-kasbiy sifat-fazilatlarini tahlil qilishi, bu boradagi kamchiliklarni aniqlashi va ularga barham berish yo’llarini izlashi;
  
• 
  pedagogik jarayonda do’stona, samimiy muhit, hamkorlik, hamijodkorlik va g’amxo’rlik vaziyatda ish faoliyatini olib borish;
  
• 
  o’quvchi, talaba shaxsini xurmat qilish va ezozlash yo’llarni egallashi, o’qitish jarayonida ijodiy va qulay ijtimoiy-psixologik muhitni yaratish ko’nikma va malakalarini egallagan bo’lishi;
  
• 
  o’quvchilarni rag’batlantirish va uni yangi metodlarini qo’llash ko’nikmalarini;
  
• 
  o’zining pedagogik va o’quvchilarning bilish faoliyatidagi kamchiliklarga barham berishning samarali usullarini egallagan bo’lishi kerak.
  

Albatta, yuqoridagi ishlarni amalga oshirish talim sifati va samarodorligi oshirishni kafolatlaydi. Buning uchun o’qituvchilarning bilimlarini va pedagogik mahoratlarini takomillashtirib borishlari doimiy, uzluksiz holda olib borilishi talab etiladi.
Innovatsion faoliyatda ish yuritish uchun yuksak madaniy – insonparvarlik asosida talimga yondashishi talab etiladi.
Insonparvarlik pedagogikasi shaxs va uni rivojlanishiga qaratilgandir. Uning belgilari: malumotlarni egallab olish va malum doiradagi mahorat va ko’nikmalar hosil qilish uchun texnik, jismoniy, aqliy rivojlanishiga diqqatni qaratilishidir.
Mustaqil fikrlovchi va harakat qiluvchi shaxsni shakllantirishga qaratilgan kuchlarni to’plash, har qanday hayotiy va o’quv vaziyatlarda asoslangan qarorlarni tanlay olib, qaror qabul qila olishdir.
V.A.Slastenin innovatsiyani yangilik yaratish, keng yoyish va foydalanishga qaratilgan maqsadga muvofiq, yo‘naltirilgan jarayon majmui deb biladi. Muallifning fikriga ko‘ra har qanday innovatsiya yangi vositalar yordamida ijtimoiy sub’ektlarning ehtiyojini qondirish va intilishlarini rao‘batlantirish maqsadini ko‘zlaydi.
Har qanday innovatsiyada “yangi”, “yangilik” tushunchalari muhim ahamiyatga ega. Turli munosabat va jarayonlarga kiritilayotgan yangilik mazmunan xususiy, sub’yektiv, mahalliy va shartli o‘oyalar tarzida namoyon bo‘ladi.
Pedagogik innovatsiyalar pedagogik faoliyatga yangiliklarning izchil olib kirilishini tavsiflaydi. Pedagogik innovatsiyalarning didaktik imkoniyatlariga ko‘ra ta’lim tizimi va jarayoni rivojlanib boradi. O‘qituvchining innovatsion faoliyati pedagogik jamoani harakatga keltiruvchi, olo‘a undovchi, bunyodkorlikka rao‘batlantiruvchi kuch sifatida namoyon bo‘lib, ta’lim jarayonining sifatini kafolatlaydi. Shu sababli har bir o‘qituvchi innovatsiyalarning mohiyatini to‘la tushungan holda o‘z faoliyatiga izchil tatbiq eta olishi zarur
O’quv jarayonini insonparvarlashtirish yondashuvi asosida haqiqiy insoniy munosabatlarni o’rnatish orqali avtoritar pedagogikadan voz kechib borish demakdir. Shaxsga shunday muhit, sharoit yaratish kerakki, u yuqori sifatli bilim, ko’nikma, malaka olsin va manaviy-marifiy, tarbiyaviy ishlarga befarq qolmasligi kerak. Insonparvar pedagogika maktabni o’quvchiga moslashuvi, qulay sharoit, ijodiy muhit yaratib, “psixologik himoya” bilan taminlashni talab etadi. Insonparvarlik maktabi amaliyotini innovatsion faoliyatning aniq uslublarini ishlab chiqishni taqozo etadi. Ular:

• 
  ta’lim-tarbiya jarayonini differentsiyalash;
  
• 
  ta’lim-tarbiya jarayonlarini har bir shaxs xislat – qobiliyatlariga qarab muvofiqlashtirish;
  
• 
  har bir tarbiyalanuvchini uning qiziqishini rivojlantirish uchun kerakli sharoitlarni yaratib berish;
  
• 
  gotogen sinf, sinflar va shunga o’xshashlarni tashkil etish;
  
• 
  ta’lim-tarbiya faoliyatni qulayligi;
  
• 
  psixologik xavfsizlik, o’quvchilarni himoyalash;
  
• 
  o’quvchilarning kuchiga va imkoniyatlarga ishonish;
  
• 
  o’quvchini qanday bo’lsa, shunday qabul qilish;
  
• 
  talim-tarbiya muvaffaqiyatini taminlash;
  
• 
  maktab yo’nalishini maqsadga qarab o’zgartirish;
  
• 
  insonparvarlik ta`limini kuchaytirish.
  

Innovatsion, interfaol talim o’qituvchi va o’quvchiga doimiy ijodiy izlanish, uzluksiz o’z shaxsini rivojlantirish, takomillashtirish imkonini beradi.
Yuqorida aytganimizdek, o’quvchi shaxsiga, uning qiziqish, hoxish, istagiga, extiyojiga qaratilmog’i kerak. Ya’ni ta’limni individuallashtirishga qaratilmog’i talab etiladi. Endi talimni individuallashtirish deganda nimani tushunish kerak? degan savolga javob beraylik.
Demak, ta’lim-tarbiya sifati va samaradorligi o’quvchining ta’lim mazmunini o’zlashtirishga yo’naltirilgan mustaqil mutoala bilan samarali shug’ullanishi, mustaqil fikr yuritishi va tafakkur faoliyati bilan bog’liq.
Interfaol metodlarda dars jarayonini olib borishda o’quvchilarda quyidagi xususiyatlarning rivojlanishini ko’rsatish mumkin:

1. 
   O’quvchi o’qitilibgina qolmay, mustaqil o’qish, o’rganish, ishlashga, o’zlashtirishga o’rgatiladi.
   
2. 
   O’quvchilarni mustaqil ravishda tahlil qilish orqali o’zlashtirishga, ijodiy mulohaza yuritishga, shaxsiy xulosalar asosida erkin fikr yuritishga o’rgatiladi.
   
3. 
   Bizga yot fikrlarga qarshi fikr yurita olish, o’z nuqtai nazarini himoya eta olish ko’nikmalari shakllantiriladi.
   
4. 
   O’quvchiga bilimlar tayyor holda berilmasdan, bilimlarni darsliklardan, axborot – resurs markazlaridan, internetdan, turli boshqa manbalardan izlash, topish, qayta ishlash orqali ijodiy mushohada yuritish imkoniyati yaratiladi.
   
5. 
   O’quvchining darsliklar bilan ishlash, o’qish, o’rganish, konspekt yozish, qo’shimcha adabiyotlar va manbalardan foydalanib, mustaqil o’zlashtirish ko’nikmalarini egallashga o’rgatiladi.
   
6. 
   Sinfdagi barcha o’quvchilarni o’z qobiliyatlari darajasida o’zlashtirishlari kafolatlanadi.
   
7. 
   O’quvchining o’zlashtirganligini, olgan bilimlarini kundalik hayotda, amaliy faoliyatda foydalana olish ko’nikma va malakalari bilan belgilanadi.
   
8. 
   O’qituvchi - o’quvchilar interfaol metodlar asosida ishlashni o’rganib, uni o’z o’quv - biluv faoliyatlariga olib kira olsalar, barcha o’quvchilar deyarli bir xil natijalarga erishadilar.
   

Interfaol metodda dars jarayoni tashkil etilganda: O’quvchilarning o’zaro faolligi oshadi, hamkorlik, hamijodkorlikda ishlash ko’nikmalari shakllanadi. O’quv reja, dastur, talim mazmuni, darslik, standart, meyor, qo’llanmalar bilan ishlash malakalari shakllanadi. Ta’lim mazmunini, matnini mustaqil mutoala qilish, ishlash, o’zlashtirish kundalik shaxsiy ishlariga aylanadi. O’quvchi erkin fikr bildirish, o’z fikrini himoya qilish, isbotlay olish, tasdiqlay olishga odatlanadi. Eng muhimi o’quv jarayonida didaktiv motivlar vujudga keladi. Ya’ni o’quvchining extiyoji, hoxish, istagi qondiriladi, dars qiziqarli kechayotganligi sababli, vaqt o’tayotganini bilmay qoladi. O’quv – biluv jarayonida o’quvchining shaxsiy manfaatdorligi oshadi. Bu holat o’quvchini o’quv maqsadlariga intilishi va erishishida yuqori bosqichga ko’taradi. Darslarni interfaol metodlarda tashkil etishning afzalliklari.
Xulosa qilib shuni aytishimiz joizki, bunday sharoitda o’qituvchi yuksak rivojlangan fikrlash qobiliyatiga, muammolar bo’yicha chuqur mushohoda yuritishga, muammolarni o’z vaqtida yecha oladigan qobiliyatga ega bo’lishi kerak.
Interfaol metodlarda darsni tashkil etishda o’quvchi shaxsini rivojlantirish o’zi-o’ziga zamin yaratishdan boshlanishi kerak. Ya’ni o’quvchining:

• 
  o’zi mustaqil mutoala qilishi, o’qishi asosida bilim olishi;
  
• 
  o’zini – o’zi anglab etishga, anglab tarbiya topishga;
  
• 
  o’z kuchi va imkoniyatlariga ishonch bilan qarashga;
  
• 
  o’quv mehnatiga masuliyat xissi bilan qarashga;
  
• 
  o’z faoliyatini mustaqil tashkil eta olishi, har bir daqiqani g’animat bilishga;
  
• 
  o’quv mehnatiga o’zida hoxish, istak uyg’ota olishga;
  
• 
  har qanday vaziyatda faollik ko’rsata olishga;
  
• 
  ayniqsa, hozirgi tezkor axborot manbalaridan unumli foydalana olishni asosiy va bosh maqsad qilib olishga o’rganmog’i zarur.
  

Noananaviy o’qitish usullaridan foydalanishdan maqsad nima uning afzalliklari darsning samaradorligini oshirish tamoyillari nimadan iborat degan savolga quyidagicha xosilalar asosida javob berish mumkin:

• 
  noananaviy o’qitish eng sodda qulay usul;
  
• 
  mustaqil fikrlashni o’rgatadi;
  
• 
  ko’p tarmoqli;
  
• 
  sodda va oson;
  
• 
  bilim boyligini oshiradi;
  
• 
  vaqtdan yutadi;
  
• 
  qiziqarli o’tadi;
  
• 
  darsning samaradorligini oshiradi;
  
• 
  dunyoqarashni kengaytiradi;
  
• 
  tafakkurni rivojlantiradi;
  
• 
  o’quvchilarining diqqat etiborini tortadi;
  
• 
  har bir o’quvchi bilan individual munosabatda bo’ladi;
  
• 
  xotirani kuchaytiradi. izlanishga chorlaydi;
  
• 
  o’quvchilarni o’z ustida ishlashga chorlaydi.
  

O’qitishdan ko’zlanadigan maqsad - bu davlat talim standartlarida belgilangan bilim va ko’nikmalarini o’quvchiga etkazishdan iborat. Qachonki o’quvchi tomonidan bilim qabul qilinsa va tushunib etilsa yoki o’quvchi malaka oshirish uchun mo’ljallangan topshiriqlarni amalda namoyish etib bera olsagina o’qitish muvaffaqiyatli kechdi deb hisoblasa bo’ladi.
Boshlang’ich talim darslarini o’qitishning interfaol usullari asosida tashkil etish-ularda tashkil etiladigan talim-tarbiyaviy ishlarni tashkil etishda pedagogik texnologiyalardan samarali foydalanish, shuningdek, boshlang’ich talim o’quvchilariga bilim berish va ularni tarbiyalashda samaradorlikga erishishga yo’naltirilgan pedagogik faoliyat jarayoni bo’lib, bunda bir qator pedagogik vazifalar hal etilishi lozim. Ular quyidagilardan iboratdir:

• 
  boshlang’ich ta’lim darslarini interfaol metodlar asosida tashkil etish borasida muayyan shart-sharoitlarni yaratish;
  
• 
  boshlang’ich ta’lim darslari pedagog xodimlari o’rtasida interfetodlar mohiyatini ochib berishga qaratilgan maxsus o’quv seminarlarini tashkil etish;
  
• 
  ular tomonidan pedagogik texnologiya asoslarini puxta o’zlashtirilishiga erishish;
  
• 
  boshlang’ich ta’lim darslari pedagoglarida talim-tarbiyaviy faoliyatni tashkil etishga nisbatan ijodiy yondashuv hissini tarbiyalash;
  
• 
  boshlang’ich talim darslarining o’qituvchilarida texnologik yondashuv asosida tashkil etish ko’nikma va malakalarini hosil qilish;
  
• 
  boshlang’ich ta’lim darslari o’qituvchilari tomonidan ta`lim-tarbiyaviy ishlarni interfaol metodlar asosda tashkil etilishiga erishish;
  
• 
  boshlang’ich ta’lim darslari o’qituvchilarining texnologik asosda pedagogik faoliyatni tashkil etish borasidagi mahoratlarini oshirish;
  
• 
  boshlang’ich talim darslarining samaradorligini ta`minlash.