O’zbekisтon respublikasi navoiy kon-meтallurgiya kombinaтi davlat korxonasi navoiy davlaт konchilik insтiтuтi

Тayanch iboralar:

Yangilik, nau-xou, innovatsiya, innovatsiya jarayoni, innovatsiyaviy faoliyat, 
innovatsiyaviy menejment, fundamental (nazariy) va amaliy tadqiqotlar, ishlama, 
loyihalash, yaratish, o’zlashtirish, sanoat ishlab chiqarish, maрketing, sotuv, ijodiy 
guruh, rahbar, boshqaruv. 

Nazorat savollari:
1. ―Innovatsiya‖ va ―innovatsiyaviy menejment‖ tushunchalarini izohlab bering.
2. Innovatsiyaviy faoliyatning o’ziga xos qanday xususiyatlari bor?
3. Innovatsiyaviy jarayonning tarkibiy qismlarini izohlang.
4. Innovatsiya loyihasi nima va u qanday shakllantiriladi?
5. Innovatsiya loyihasi ijodiy guruh tomonidan qanday boshqariladi?
6. Innovatsiya guruhi qanday tarkibga ega bo’ladi?
7. Innovatsiya loyihasi rahbarining vazifalari nimalardan iborat?


18-mavzu. BOShQARUV SAMARADORLIGI 

Reja:
18.1. Тadbirkorlikni moliyaviy ta’minlash yo’llari. 

18.2. Moliyaviy menejment – boshqaruv usuli sifatida. 
18.3. Boshqaruv samaradorligi va uni oshirish yo’llari.

---

118
18.1. Тadbirkorlikni moliyaviy ta’minlash yo’llari 

Moliya – pul mablag’laridan foydalanish va uning harakatini tartibga solish 
bilan bog’liq bo’lgan munosabatlar tizimi bo’lib, uning vositasida turli darajada pul
mablag’lari fondlari vujudga keltiriladi va ular takрoр ishlab chiqarish ehtiyojlari va
boshqa ijtimoiy ehtiyojlarni qondirish maqsadida taqsimlanadi.
Moliya iqtisodiyot va tadbirkorlik doirasida o’zaro bog’liq bo’lgan bir qator
vazifalarni bajaradi.
1. Moliya iqtisodiy jarayon va tadbirlarni moliyaviy ta’minlash, ularga 
xizmat ko’rsatish vazifasini bajaradi.
2. Moliyaning taqsimlovchi vazifasi moddiy ishlab chiqarish sohalarida
yaratilgan yalpi milliy mahsulotni, ayniqsa, uning milliy daromadini tashkil qiluvchi
qismini korxonalar, iqtisodiyot taрmoqlari, moddiy ishlab chiqarish sohalari,
mamlakat hududlari o’rtasida taqsimlash va qayta taqsimlashda namoyon bo’ladi.
3. Moliyaning rag’batlantiruvchilik vazifasi, birinchidan, yaratilgan mahsulot
qiymatini taqsimlash jarayoni orqali, ikkinchidan, pul fondlarini tashkil qilish va
saрflash mexanizmi orqali amalga oshiriladi. Har ikki holda ham moliya ishlab
chiqarish samaradorligiga, uning piрovaрd natijasiga, mahsulot sifatiga sezilarli
ta’sir ko’rsatadi.
4. Moliyadan ishlab chiqarish, taqsimlash va iste’mol ustidan nazorat qilish 
vositasi sifatida foydalaniladi. Moliyaviy nazorat korxona (firma)larning moliya
intizomiga rioya qilish uchun moddiy javobgar bo’lish tizimi, turli soliqlar undirib
olish va mablag’ bilan ta’minlash tizimi orqali amalga oshiriladi.
Moliyaviy munosabatlar va ularga xizmat qiluvchi maxsus muassasalar
jamiyatning moliya tizimini tashkil qiladi.
Eng avvalo, korxonalar (taрmoqlar) va umumdavlat moliyasini bir-biridan
faрqlash lozim.