O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
FARG‘ONA POLITEXNIKA INSTITUTI
«KOMPYUTERLASHGAN LOYIHALASH
TIZIMLARI»
fakulteti
«E va A» kafedrasi
« Avtomatlashtirish sistemalarini loyihalash, o’rnatish va sozlash » fanidan
KURS LOYIHASI
Mavzu:”Mikroprotsessorli qurilmalar asosida prototiv o’lchov vositalarini loyixalash”

Bajardi: 55-19 guruh talabasi

Akbarov A

Qabul qildi: Tojiboyev A

Taqrizchi: Raxmanov D


Farg’ona 2023

MUNDARIJA:

	Kirish	5
I-BOB	TJ larni loyihalashning umumiy masalalari va asosiy loyihalash hujjatlari	7
1.1	Loyihalashning asosiy me`yoriy hujjatlari	7
1.2	Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirishni loyihasi tarkibi	7
1.3	Loyiha hujjatlarining tushuntirish qismi mazmuni	11
1.4	Аvtomatlashtirish loyihalarida qo`llanuvchi sxemalar	17
II BOB.	Mikroprotsessorli qurilmalar	18
2.1	Asosiy tushuncha. Mikroprotsessorni paydo bo’lish sabablari, rivojlanish tarixi	18
2.2	Mikroprotsessorlar.	19
2.3	Mikroprotsessorning tuzilishi	22
2.4	Arifmetik mantiqiy qurilma	23
III BOB.	Mikroprotsessorli qurilmalar asosida loyihalash sxemasini tuzish	25
3.1	Mikroprotsessorni umumlashtirilgan sxemasi.	25
3.2	Boshqarish sxemasi, boshqaruvchi qurilma (BQ).	33
3.3	Mikroprotsessorning ichki qiymatlar shinasi (interfeysi).	34
3.4	Xotirani tuzilishi, vazifalari va magistralga ulanish ta’moyillari	37
	Xulosa	39
	Foydalanilgan adabiyotlar	40

Kirish
O`zbekiston Respublikasi oliy ta’lim va innavatsiyalar vazirligi olib borilayotgan tadbirlarning asosiy maqsadi – ta`lim tizimi islohatlarini hayotga tadbiq etish, zamon talablariga javob beradigan yuqori malakali, raqobatbardosh mutaxassislar tayyorlashga qaratilgan. Kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati uzluksiz ta`lim tizimi orqali yoshlarni intellektual, ma`naviy-ahloqiy jihatdan tarbiyalash va har tomonlama barkamol shaxsni shakllantirishni nazarda tutadi.
Hozirgi vaqtda texnika va texnologiyaning rivojlanishi amaliy sohadagi fanlarning yanada rivojlanishiga turtki bo`lmoqda. Bu esa turli ishlab chiqarishlarda qo`llaniladigan texnologik qurilmalarni avtomatlashtirishda muhim ro`l o`ynaydi. Respublikamiz mustaqillikka erishgandan buyon yuqori malakali ilmiy-pedagogik kadrlar tayyorlashni rivojlantirish, oliy ta`lim va ilmiy- tadqiqot muassasalarini ilmiy salohiyatini mustahkamlash, oliy ta`limda ilm-fanni yanada rivojlantirish, uning akademik ilm-fan bilan integratsiyalashuvini kuchaytirish, oliy ta`lim muassasalari professor- o`qituvchilarining ilmiy tadqiqot faoliyati samaradorligi va natijadorligini oshirish, iqtidorli talaba-yoshlarni ilmiy faoliyat bilan shug`ullanishga jalb etishga qaratilgan keng qamrovli chora-tadbirlar amalga oshirildi. Shunindek, O`zbekiston Respublikasi yanada rivojlanishi uchun harakatlar strategiyasi asosida ilmiy-tadqiqot va innovatsion yutuqlarini amaliyotga joriy etish mexanizmlaridan iqtisodiyot tarmoqlarining samaradorligini oshirishda foydalanish muhim ahamiyatga ega hisoblanadi.
O`zbekiston Respublikasining prezidenti Shavkat Mirziyoev ―2017-2021 yillarda O`zbekistonda rivojlantirishning beshta ustivor yo`nalishi bo`yicha harakat strategiyasining ijtimoiy soxani rivojlantirishning ustuvor yo`nalishlarida belgilab qo`yganidek, ta`lim va sohani rivojlantirish bo`yicha ―Uzliksiz ta`lim tizimini yanada takomillashtirish yo`lini davom ettirish, sifatli ta`lim xizmatlari imkoniyatlarini oshirish, mehnat bozorining zamonaviy ehtiyojlarga muvofiq, yuqori malakali kadrlarni tayyorlash, ta`lim muassasalarini kompyuter texnikasi va o`quv-metodik qo`llanmalar bilan jihozlash bo`yicha ishlarni amalga oshirish orqali ularning moddiy-texnika bazasini mustahkamlash yuzasidan aniq maqsadga qaratilgan chora-tadbirlarni ko`rish bugungi kunda ta`lim tizimida faoliyat yuritayotgan har bir professor-o`qituvchining vazifasidir.
Hozirgi vaqtda murakkab boshqarish tizimlarini yaratish va axborotlarga ishlov berishdagi tadqiqot ishlarida yangi g`oyalarni va tizimlarni analiz va sintez qilishning zamonaviy usullarini keng qo`llash natijasida, so`ngi 5-10 yillikdagi ilmiy-tadqiqot ishlari taraqqiy etib bormoqda. Shunga bog`liq holda universitetlarda hamda ishlab-chiqarish doirasida tizimlarni loyihalashning yangi usullarini izohlovchi va tizimlashtiruvchi zamonaviy boshqarish tizimlari darsliklariga, o`quv va uslubiy qo`llanmalarga sezilarli darajada zaruriyat tug`ilmoqda.
Ko`rsatilgan masalalarni hal qilishda ishlab chiqarishni zamonaviy asbob-uskunalar, mashina va agregatlar bilan ta`minlash muxim vazifa hisoblanadi. Bugungi kunda ko`plab tarmoqlarda qo`llanilayotgan ilg`or texnologiyalar ishlab chiqarishning avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlaridan foydalanishni talab qiladi. Shuning uchun soha bo`yicha tayyorlanayotgan mutaxassislar texnologik jarayonlarni atvomatlashtirilgan tizimlari, avtomatik nazorat, avtomatik rostlash, avtomatik boshqaruv tizimlari xaqida maxsus bilimga ega bo`lishlari zarur. SHu sababli asosiy masalalardan biri bu-amaliyotda qo’llaniladigan texnik va iqtisodiy xarakteristikalari bo’yicha tejamli bo’lgan energiya tejamkor qurilmalarni yaratishdir. Bu esa mavjud qurilmalarni takomillashtirib borishni hamda har xil konstruktiv sxemalarning zamonaviy variantlarini tadqiqot qilishni talab qiladi, samarador o’zgarmas tok kuchlanishini o’zgartiruvchi energiya tejamkor tranzistorli invertorlar yaratish va ularning foydali ish koeffitsientini oshirish ham dolzarb masalalardan biri bo’lib qolmoqda.