Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

 
 

---

39 
Ijodkorlikning muhim komponentlari 
Komponent 
Tasnifi 
Tajriba mavzusi 
Ijodkor odamlar extiyotlik bilan oʻrganadilar 
Tasavvuriy fikrlash 
Ijodkor odamlar muammolarga oddiy koʻz bilan 
qaraydilar 
Risk olish 
Ijodkor odamlar yangi va potensial riskli yondashuvlarni 
oladilar 
Oʻtu muhim qiziqish Ijodkor odamlar loyixalarni pul uchun emas, qiziqish 
uchun bajaradilar 
Ijodkorlik 
bilan 
ishlash 
Koʻplab Ijodkor odamlar bir xil loyixada ishlayotgan 
odamlar muxiti tomonidan qoʻllanadi, yordam beriladi 
va jalb qilinadi 
Uch qismli modelning soʻnggi jihati - amaliy ong, kitoblar yoki rasmiy 
ta’limdan olingan boʻlishi mumkin emas degan ma’noni anglatadi. Amaliy ong 
(idrok) hayot tajribalaridan oʻrganiladi "koʻcha donolari" yoki "umumiy 
manoda" bir turini anglatadi. Testlar bir qator amaliy ongni (idrok) (Sternberg, 
Vagner, & Okagaki 1993) oʻlchash uchun ishlab chiqilgan boʻlsa-da, tadqiqot 
amaliy ong (idrok) "g" dan yoki biron-bir maxsus vazifalar (Gottfredson, 2003) 
da muvaffaqiyatli bashoratning aloxida ekanini koʻp dalillar bilan 
topilmaganligini koʻrsatdi. Amaliy ong (idrok) kamida bir qismi, odamlarga 
yordam bersa, ba’zi xususiyatlariga xos ish oʻrinlarini yaxshilashni amalga 
oshiradi va bu qobiliyat xar doim yuqori umumiy ong (Sternberg, Vagner, & 

---

40 
Okagaki, 1993) bilan bogʻliq boʻlishi mumkin emas degan fikrni oʻz ichiga 
olishi mumkin
1
. 
Xovard Gardnerning koʻp onglilik nazariyasi. Fikr va fikrlash 
operatsiyalari
Ongning muayyan turdagi gʻoyasi boʻyicha yana bir chempion- psixolog 
Xovard Gardner (1983-1999) hisoblanadi. Gardner turli odamlar, turli istedod va 
mahoratga ega boʻlishi uchun uni evolyusion funksional boʻladi, deb takidlaydi 
va bir-biridan farqlash mumkin boʻlgan sakkiz ong (idrok) ni taklif qildi. 
Salohiyatli toʻqqizinchi ong (idrok); yani, ekzistensial hali empirik jihatdan 
qoʻllab-quvvatlanishi kerak. Gardnerning sakkizta ongli roʻyhati uchun jadval 
keltirilgan rasmga qarang. Gardnerning koʻp ongli nazariyasi uchun ba’zi 
dalillarni otistik qobiliyatlaridan kelib chiqib takidlagan olimlar, umumiy ong 
testlarni kam natijali, lekin shunga qaramay, berilgan sport (Treffert & Vallatse, 
2004) boʻyicha statistika imkoniyatiga ega boʻlish matematika, musiqa, sanat, 
deb berilgan favqulodda mahoratiga ega odamlarda boʻlishi mumkin deydi.