Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

Leksiyaning metodik ishlamasi 
I. Leksiya mavzusi: uning tanlanganligini asoslash. 
1) Umumiy kurs sistemasida mazkur mavzuning oʻrni va ahamiyatini 
aniqlash. 
2) Mavzu boʻyicha manbalar saralash (oʻqituvchi foydalangan 
adabiyotlar, talabalarga tavsiya qilinadigan manbalar). 
3) Amaliy mashgʻulot, tajriba materiallarini tanlash. 
I I. Leksiyani tashkil qilish formasi. 
1) Auditoriya va texnik vositalar (tinglovchilarning tayyorgarlik darajasi 
va xarakteri). 
2) Leksiyaning maqsadi (predmet azmunini oʻz ichiga qamrab olgan 
leksiyaning asosiy gʻoyasi). 
3) Bosh maqsadni amalga oshiruvchi leksiyaning vazifalari. 
4) Leksiyaning vazifalarini ketma – ketligi. 
5) 
Qoʻyilgan 
vazifaning 
xarakteri: 
informasion, 
analitik, 
sistemalashtiruvchi, muammoli va boshqalar. 
6) Tavsiya qilingan vazifalarni bajarish uchun talabalarga zarur vositalar 
(kategoriyalar, tasavvur sistemasi, funksional, genetik, strukturali, ehtimollik, 
sababiy aloqalar va oʻzaro uzviy bogʻliqlik). 
7) Qoʻyilgan vazifalarni hal qilishda, bajarishda tinglovchilarda oʻqituvchi 
tomonidan shakllantirilayotgan munosabat va emosional tuygʻular hamda 
pozisiyalar. 
8) Leksiyaning tashkiliy formasi: 
a) monologik mulohazalar; 

---

292 
b) audivizual vositalarga tayangan monologik mulohaza; 
v) evristik suhbat shaklidagi suhbat; 
g) tom ma’nodagi evristik suhbat; 
d) dialogik bahs, disskussiya – muhokama qilinadigan muammo 
yuzasidan qarama – qarshi nuqtai nazarlar. 
III. Leksiya mazmuni: 
1) ma’ruzaning mazmunining konspekti va rejasi; 
2) yaxlitlik, sistemalilik, koʻrsatmalilik, izohlilik, soddalikni ta’minlovchi 
didaktik usullar va oʻquv vositalari (konspekt hoshiyasida) mavjudligi. 
IV. Leksiya jarayonida oʻqituvchining yaxlit obrazi (timsoli): 
1) lekqiya mazmunini har qaysi qismiga taaluqli boʻlgan vazifalarni 
bajarishda talaba bilan oʻqituvchi hamkorligida shakllari (birgalikda muammo 
yoki masalani yechish, berilgan namunaga taqlid qilish: raqobat, sheriklik, 
raqiblik kabilar); 
2) fikr bildirishning til orqali (nutq faoliyatida) ifodalanishi (leksik, 
grammatik, stilistik, semantik xususiyatlarini hisobga olgan holda faoliyatni 
tashkil qilish); 
3) oʻqituvchining auditoriya bilan noverbal, emosional, ifodali muloqot 
vositalari (imo – ishora, mimika, pantomimika, intonasiya, temp, ritm, pauza, 
ovozni kuchaytirish yoki pasaytirish). 
Seminar mashgʻulotining metodik ishlamasi. 
I. Mashgʻulot mavzusi: 
a) mavzu tanlashni asoslash; 
b) kurs prgrammasida mavzu oʻrnini aniqlash; 
v) mashgʻulotning maqsadi, vazifasi, bilishga oid, tarbiyaviy uslubiy 
xususiyatlari; 
g) adabiyot, tekst murakkabligi, hajmini hisobga olish va an shu negizda 
birlamchi manbalarni saralash. 
II. Seminar mashgʻulot oʻtkazish formasi: 
1) auditoriyaning tayyorgarligi xarakteriga bogʻliq ravishda seminar 
mashgʻuloti oʻtkazish formasini tanlash: 

---

293 
a) savol – javob, b) plan asosida keng koʻlamda suhbat oʻtkazish, v) 
oʻzaro taqriz qilingan ma’ruza sifatida fikr almashish, g) bahs elementi mavjud 
yozma referatlar muhokamasi, d) guruhiy bahs (disskussiya); erkin ravishda 
yoki maqsadga yoʻnaltirilgan tarzda, ye) oʻquv – qurolli oʻyin tarzda; 
2) 
adabiyotga, 
mashgʻulot 
xarakteriga, 
operasiyaga, 
ob’yektga, 
muammolarga, masalalarga bu mavzuga oldindan talabalarni yoʻnaltirish 
dasturi; 
3) muhokama qatnashchilariga rollarni taqsimlash, dokladga, referatga, 
mavzu muhokamasiga, xarakteriga, formasiga qoʻyiladigan talablar. 
III. Mashgʻulotni oʻtkazish rejasi (plani) va konspekti: 
1) mashgʻulot mazmunining dasturi, mavzuning asosiy qismlari, har bir 
qismning asosiy vazifasi, tahlil qilinayotgan muammoni hal qilish jarayonida 
vujudga keladigan asosiy ziddiyatlar, qarama – qarshiliklarni qayd qilish 
(fiksatsiyalash); 
2) dasturning asosiy qismlari mazmunining konspekti; qarama – 
qarshiliklarni ochishni ta’minlovchi didaktik usullarni ajratish, nuqtai nazarlarni 
ajratish; mashgʻulotning har bir bosqichlarida guruhiy kommunikasiya vositalari 
va usullarini saralash; 
3) seminar mashgʻulotlarida mavzuni turlicha shakllarda muhokama qilish 
yoʻllari; 
4) seminar mashgʻuloti oʻtkazilgandan soʻng uni tahlil qilish va 
yakunlash.