345
o‘rnatilgan tartib bo‘yicha rioya qilish majburiy bo‘lgan qoidalar, shartlar va
harakatlardan iborat bo‘ladi.
Turizm rasmiyatchiliklarining muhimligini
tasdiqlash va ularni tartibga solish hamda osonlashtirish uchun bir qator eng
muhim xalqaro hujjatlardan ko‗chirmalar keltiramiz:
Yevropadagi hamkorlik va xavfsizlik bo‗yicha kengashning
Yakunlovchi dalolatnomasi (Xelsinki, 1975-y.): «Kengashning ishtirokchi
davlatlari xorijiy davlatlarga sayohat uchun talab etiladigan rasmiyatchiliklar bilan
bog‗liq masalalarni ijobiy ruhda qarab chiqish orqali turizm rivojini
rag‗batlantirish maqsadida ekanliklarini bildiradilar»;
Jahon turizmi bo‗yicha Manila deklaratsiyasi (Manila, 1980- y.): «Butun
jahon turistik tashkiloti o‗zining rivojlanish dasturiga jahonda turizm
rasmiyatchiliklari ahvolini o‗rganish, mazkur sohadagi joriy amaliyot va mavjud
me‘yorlarni tadqiq etish, sayohatlarni yo‗lga qo‗yish va osonlashtirish uchun
umumiy tavsiyanomalar ishlab chiqish masalalarini kiritgan»;
Turizm bo‗yicha Gaaga deklaratsiyasi (Niderlandiya. 1989-y.):
«Sayohatlar tez o‗sishi bilan bir vaqtda turizm rasmiyatchiliklarining tushunchasi
aniqlanmoqda va kengaymoqda. Ulardan biri bevosita turistlarga, boshqalari esa
turizm biznesiga oid. Turizm rasmiyatchiliklarining osonlashuvi o‗zining dastlabki
tor chegaraviy rasmiyatchilik va bojxona tekshiruvlari ramkasidan chetga chiqa
oldi.
Bugungi kunda gap turizmni rag‗batlantirish va ijobiy qo‗llab-
quvvatlash haqida borishi lozim, xususan har bir shaxsga ichki va xalqaro
turizmda ishtirok etishga sharoit yaratish, yoshlar, keksalar va nogironlar orasida
turizmga alohida e‘tibor ajratishga harakat qilish shart»;
Barqaror rivojlanish bo‗yicha BMT komissiyasi o‗zining 1999-yil
apreldagi N‘yu-York sessiyasida Butunjahon turizm tashkiloti (BTT) tashabbusiga
ko‗ra, global turizm etik kodeksini ma‘qulladi va BTTga xususiy sektorlar,
nohukumat va mehnat tashkilotlaridan tushgan takliflar bilan to‗ldirishni taklif
etishdi. BTT mutaxassislarining xulosasiga ko‗ra, turizm Global etik kodeksi joriy
346
hujjat bo‗lib, jumladan, turizm rasmiyatchiliklarini tartibga solishda ham
dasturilamal bo‗lmog‗i lozim.
Xususan uning 8-moddasida «Turizm sayohatlari erkinligi»da davlatlar
tomonidan kiritilgan yoki xalqaro kelishuvlardan kelib chiqadigan, masalan
vizalar, sanitar va bojxona rasmiyatchiligini imkon qadar shunday moslashtirish
lozimki, erkin turizm va xalqaro turizmga yo‗l ochish zarur bo‗ladi. Ushbu
rasmiyatchiliklarni
osonlashtirishga
qaratilgan
mamlakatlararo
bitimlarni
rag‗batlantirish lozim; turizm sanoatiga og‗ir tushadigan va uning raqobat
bardoshligiga zarar yetkazadigan maxsus soliq va to‗lovlarni bekor qilish yoki
qayta ko‗rib chiqish kabi choralar ko‗rsatilgan.
Dostları ilə paylaş: