O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta mahsus talim vazirligi

Ishlab chiqarish zaxiralari - ishlab chiqarishning uzluksiz davom etishi uchun 
zarur bo‘lgan ishlab chiqarish vositalari xomashyo, asosiy va yordamchi materiallar, 
yoqilg’i, ko’mir , gaz, torf, mazut ,xarid qilinuvchi yarim tayyor mahsulotlar, 
butlovchi qismlar, qadoqlash va o‘rov materiallari, ehtiyot qismlar, yoqilg’i-
moylash materiallaridan iborat mehnat predmetlari. 
Aylanma ishlab chiqarish fondlari korxona ishlab chiqarish fondlarining bir 
qismi bo‘lib, bitta ishlab chiqarish sikli davomida sarflanadi hamda natural shaklini 
o‘zgartirib, o‘z qiymatini to‘lig’icha tayyor mahsulot tannarxiga o‘tkazadi. Aylanma 

---

68 
ishlab chiqarish fondlari ishlab chiqarish jarayonining majburiy elementi ishlab 
chiqarish xarajatlarining asosiy qismi hisoblanadi. 
Aylanma ishlab chiqarish fondlari uch guruhga bo‘linadi: 

ishlab chiqarish zaxiralari; 

tugallanmaganishlabchiqarishvayarimtayyormahsulotlar; 

kelgusi davr xarajatlari. 
Ishlab chiqarish zaxiralari - ishlab chiqarishning uzluksiz davom etishi uchun 
zarur bo‘lgan ishlab chiqarish vositalari xomashyo, asosiy va yordamchi materiallar, 
yoqilg’i, ko’mir , gaz, torf, mazut ,xarid qilinuvchi yarim tayyor mahsulotlar, 
butlovchi qismlar, qadoqlash va o‘rov materiallari, ehtiyot qismlar, yoqilg’i-
moylash materiallaridan iborat mehnat predmetlari. 
Xom ashyo deb, qazib olish yoki ishlab chiqarish uchun ma’lum darajada 
mehnat sarflangan va shu mehnat natijasida bir qadar o‘zgargan mehnat bo’yumiga 
aytiladi. Ishlab chiqarish jarayonida xomashyo tayyor mahsulot yoki yarimfabrikat 
hosil qiladi 
Xomashyo resurslarini xomashyodan farq qilmoq kerak. Xomashyo 
resurslariga mamlakatdagi foydali qazilma konlari, o‘rmon maydonlari, uy 
hayvonlari va shu kabi tabiiy boyliklar kirsa, ular qazib chiqarilgan yoki ishlab 
chiqarish uchun mehnat sarflangandagina (Mehnat vositasi yordamida ovlangan 
hayvonlar, qazib olingan ma’danlar, kesilgan daraxtlar va boshqalar) xomashyoga 
aylanishi mumkin.