O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta mahsus talim vazirligi

Kam narxlar strategiyasi. Birinchidan, minimal narx maksimal darajada 
mijozlarni jalb qilish va bozorni zabt etish uchun belgilanadi, shu bilan birga 
Korxona ishlab chiqarishni ko'paytirish va xarajatlarni kamaytirishga intiladi. 
Bozor yoki soha rahbariga ergashish strategiyasi. Narx asosiy raqobatchi 
yoki sohadagi etakchi Korxona tomonidan taklif qilingan narx asosida belgilanadi. 
Differentsiatsiyalangan narxlar strategiyasi narxlarni har xil chegirmalar va 
turli bozorlar uchun o'rtacha narx darajasiga beriladigan imtiyozlar bilan 
birlashtirishda namoyon bo'ladi. 
Imtiyozli narx strategiyasi.Korxona manfaatdor bo'lgan mijozlar bilan 
ishlashga qaratilgan. 
Nufuzli narxlash strategiyasi noyob xususiyatlarga ega yuqori sifatli 
mahsulotlarga yuqori narxlarni belgilashga asoslangan. 
Boshqa strategiyalardan foydalanish mumkin. 
2. Narxlar, talablar va takliflar jadvaliga qarab tovarlarga talab va taklifning

---

110 
rivojlanish tendentsiyalarini aniqlash uchun foydalaniladi. Jadvallarni sifatli va 
miqdoriy tahlil qilish korxonaning narx siyosati, shuningdek, ma'lum bir mahsulot 
bilan bozorga kirish siyosati qanday bo'lishini aniqlashga imkon beradi. 
3. Ishlab chiqarish tannarxini baholashda ularni o'xshash mahsulotlar uchun 
o'rtacha xarajatlarni (tannarx) taqqoslashdan kelib chiqish kerak. Xarajatlar miqdori 
narx darajasini belgilashning eng past chegarasidir, mahsulotni uning darajasidan 
past sotish esa zarar qilmaydi. 
4. Raqobatchining narxlarini tahlil qilishda asosiy e'tibor u taklif qiladigan 
chegirma tizimiga qaratilishi kerak. Jahon amaliyotida narxdan har xil chegirmalar 
qo'llaniladi: 
• naqd pul olishda chegirmalar; 
Miqdor, xarid hajmi, seriya bo'yicha progressiv chegirmalar; 
• almashtirish krediti yoki eskisini qaytarish uchun chegirma; eksport uchun 
tovarlarni sotishda eksport chegirmasi va boshqalar. 
Narxni belgilashda ular quyidagi fikrlarga asoslanadi: juda past narx - daromad 
olishning mumkin emasligi, mumkin bo'lgan narx: 

Minimal narx - xarajatlar darajasida belgilanishi mumkin; 

O'rtacha narx - raqobatchilar tovarlari narxlari asosida belgilanadi; 

Maksimal narx - agar mahsulot o'ziga xos xususiyat va fazilatlarga ega 
bo'lsa.