59
XULOSA
Bitiruv malakaviy ishning xulosa qismida yuqorida
amalga oshirilgan tahlil
natijalariga asoslangan holda davlat budjeti soliqli daromadlarining shakllanishini
samarali tashkil qilish maqsadida chiqarilgan asosiy xulosalar va ishlab chiqilgan
tavsiyalarni, qisqacha tarzda, aks ettirishga harakat qilamiz.
Ularning eng asosiylari
quyidagilardan iborat:
Soliqlar tizimidagi
soliqlarni mohiyatiga, sub’ektiga, ob’ektiga, iqtisodiy
xarakteriga, qanday budjetga undirilishiga va shu kabilarga
qarab turli tartibda
guruxlash mumkin. Bundan asosiy maqsad soliqlarning mohiyatini to’laroq
anglash va ularning amal qilish mezanizmini ob’ektiv tahlil etishdan iboratdir.
Respublikamizda bozor munosabatlarini erkinlashtirish jarayonida tashkil
etilgan to’g’ri soliqlar o’zining funktsiyalariga muvofiq holda iqtisodiyotni tartibga
solish, uning rivojlanishini rag’batlantirish, fuqarolarning erkin farovon hayot
kechirishini ta’minlash hamda demokratik davlatdan
fuqarolik jamiyati sari
yo’naltirish bilan bog’liq bir qancha muxim vazifalarni ham bajarishi lozim.
Har qanday soliqlar singari to’g’ri soliqlar ham jamiyatning iqtisodiy
taraqqiyotga ham bevosita ham bilvosita ta’sir etib boradi. To’g’ri soliqlarning
soliq to’lovchilar va ular orqali milliy iqtisodiyotga bilvosita ta’sir etish holatlari
ham
mavjud bulib, ular jumlasiga milliy iqtisodiyotga xorijiy investitsiyasining
jalb etilishini va ichki ishlab chiqaruvchilar tomonidan reinvestitsiyaning amalga
oshirishini rag’batlantirish yoki tartiblash; soliq to’lovchilar
tomonidan ishlab
chiqarilayotgan mahsulot (xizmat, ish)larning tannarxiga ta’sir etish ya’ni,
me’yordan ortiqcha xarajatlarni qaytadan soliq bazasiga qushish, soliq mahsulot
tannarxiga kiritilgan xarajatlarning ayrim turlarini jami daromaddan chegirish
orqali soliq mamlakat miqyosidagi ayrim xujalik yurituvchi sub’ektlarning
faoliyati rag’batlantiriladi va zarur hollarda tartiblanadi.
To’g’ri soliqlarning iqtisodiy rivojlanishga bevosita ta’siri
asosan soliq
stavkalarini o’zgartirish, ya’ni ularni kamaytirish yoki iqtisodiy holatdan kelib
chiqib ko’paytirish; to’g’ri soliqlarning ob’ekti hajmiga ta’sir etish orqali soliqqa
60
tortiladigan ob’ektlar soni yoki hajmini oshirish yoki kamaytirish; to’g’ri soliqlar
buyicha soliq imtiyozlarini belgilash asoslari(mezonlari)ni murakkablashtirish yoki
soddalashtirish, soliq imtiyozlari sonini oshirish yoki kamaytirish; bir xil ob’ektga
ega bo’lgan soliq turlarini unifikatsiyalash hamda soliqqa tortish uslublarini
soddalashtirishlar orqali yuzaga chiqib qayd etilganlar soliq to’lovchilar faoliyatiga
qolaversa soliq tushumlari hajmiga bevosita ijobiy yoki salbiy ta’sir etadi.
Bozor sub’ektlari faoliyatini tartibga solishga qulaylilik O‘zbekistondagi
iqtisodiyotni tartibga solish siyosatining o‘zgarish an’analaridan uning asosan to‘rt
yo‘nalishida olib borilayotganini kuzatish mumkin bo‘ldi: ustivor iqtisodiy faoliyat
turlarini rivojlantirishga qaratilgan
soliqli tartibga solish; iqtisodiyotning ustivor
tarmoqlarini va soxalarini rivojlangirishga qaratilgan soliqli tartibga solish;
ijtimoiy ahamiyatga moliy soliqli tartibga solish; jismoniy
va yuridik shaxslar
daromadlarini soliqli tartibga solish.
Dostları ilə paylaş: