O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o'zbak tili va adabiyot universiteti

Yoqut	Mo’g’ul
O’zbek
Дьыбар	Жава	Sovuq, salqin
Ньылба	Нялх	Chaqaloq
Чунгнаа-	Чагна-	Eshitmoq, quloq solmoq, kuzatmoq
Мангнай	Магнай	Birinchi, dastlab
Дьирики	Жирх	Olmaxon
Дьилэй	Джилэй	Qatron(smola)
Иэдьэгэй	Егеджекей	Tvorog
Дьабаддыы	Джабаджи	Og’iz chetlari
Хадааhын	Хажаас	Qirra, chegara
Баламат	Баламут	Beparvo
Дабаан	Даб’ан, даваа(н)	Dovon
Добун	Добун, добу, дов	Zarba

Yoqut_leksikografiyasida_rus_tili_an’analari'>Yoqut leksikografiyasida rus tili an’analari

Yoqut leksikografiyasi boshidanoq ikki tilli til sifatida paydo bo'lgan. Hozirgi vaqtda bir nechta janrlarga ega ikki tilli (rus-yoqut va yoqut-rus), shu jumladan umumiy filologik, terminologik va dialektologik lug’atlar nashr qilingan. Yoqut leksikografiyasining bunday o'ziga xos rivojlanish yo'li, birinchi navbatda, rus tilining aloqa tili tobora ortib borayotgani bilan izohlanadi.

Yoqut ikki tilli leksikografiya genealogiyasi akademik O.N. Bet Lingkaning 1849- yilda nashr etilgan "yoqut-nemis lug'ati" bilan boshlanadi. Bu lug'at hajmi jihatidan (taxminan 5000 lug'at) va leksikografik jihatidan butun turkiy ikki tilli leksikografiyada birinchi muhim tajribadir.

Yoqut	Rus	O’zbek
Кыылас	Класс	Sinf xona
Остуол	Стол	Stol
Ыскамыайка	Скамейка	Skameyka
Кинигэ	Книга	Kitob
Карандаас	Карандаш	Qalam
Тэтэрээт	Тетрадь	Daftar
Уруучука	Ручка	Ruchka
Быраат	Брат	Uka
Эбиэт	Обед	Tushlik
Ыстакаан	Стакан	Stakan
Килиэп	Хлеб	Non
Улусса	Улица	Ko’cha
Оскуола	Школа	Maktab
Учуутал	Учитель	O’qituvchi
Дуоска	Доска	Doska
Хартыына	Картина	Rasm
Уруок	Урок	Dars
Тэриэлкэ	Тарелка	Likopcha
Луук	Лук	Piyoz
Моркуоп	Морковь	Sabzi
Огурсу	Огурец	Bodring
Рабочай	Рабочий	Ishchi
Сыана	Цена	Narx

Yoqut_tilida_fors-tojikcha_o’zlashmalar'>Yoqut tilida fors-tojikcha o’zlashmalar

O’zbek tilida bo’lgani kabi yoqut tilida ham ayrim fors-tojikcha so’zlarni uchratishimiz mumkin.

Yoqut	Fors-tojik	O’zbek
Дьахтар	Духтар	Qiz, ayol kishi

Xulosa

Xulosa qilib, shuni aytish mumkinki, har bir millatning tili, dini va madaniyatiga u yashayotgan hudud va o’zining atrofidagi xalqlarning tili, dini , madaniyati har doim o’z ta’sirini o’tkazib kelgan. Shu tufayli boshqa tillarda bo’lgani kabi yoqut tilida ham chetdan so’z kirib kelishlari ko’plab uchraydi. nafaqat,yoqut tili yoki o'zbek tili, balki, boshqa barcha turkiy tillarning leksik qatlami juda boy bo'lib, ular ichki manbalar va tashqi manbalar asosida boyib boradi. Har bir tilning leksik qatlami juda boy bo'lib, bir tildagi leksik xususiyatlar ikkinchi tildagisi bilan farq qiladi. Yoqut tilining leksik xususiyatlari jamiyat rivojlanishi bilan o'zgarib borgan. Yuqorida aytib o'tganimizdek, turkiy tillarning leksik xususiyatlari to'g'risida hali ko'p ishlar amalga oshirilmagan. Kelajakdagi ko'plab tadqiqot ishlari olib borilib turkiy tillarning leksik qatlamlari chuqur o'rganilganda biz yana ko'plab ma'lumotlarga ega bo'lamiz.

Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati

1. 
   Turkiy tillarning qiyosiy-tarixiy grammatikasi X. Dadaboyev Z. Xolmanova. Tafakkur Bo'stoni. 2015
   
2. 
   Baskakov N.A. «Altayskiy yazik» . M.1958
   
3. 
   T.Jumayev. «Turkiy tillarning qiyosiy-tarixiy tahlili.» Qarshi, "Nasaf", 2005
   
4. 
   Begmatov E. «Hozirgi o'zbek adabiy tilining leksik qatlamlari». Fan.1985
   
5. 
   «Якутский язык: лекскикология, лексикография» Сборник научных трудов, Якутск 1989
   
6. 
   Л. Н. Харитонов «Самоучитель якутского языка». Якутск 1987.
   
7. 
   К. Н. Антонов «Материалы по исторической лексике якутского языка». Якутск 1971.