O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti filologiya fakulteti

Nutq ontogenezi. 
Tabiatdagi jonli mavjudotlar muloqoti. Maugli bolalar. Tilni 
o‘zlashtirish (nutq ontogenezi) haqidagi qarashlar. Til qobiliyati. Til bilimi va tilni 
qo‘llash o‘rtasidagi aloqa. Bolalar nutqining o‘ziga xos xususiyatlari. Bolalar nutqida 
protosemantik belgilarning shakllanishi. Bolalar nutqida semantik bosqich. Bolalarning 
so‘z yasash malakasini egallashi. Bolalar nutqining shakllanishida jamiyatning o‘rni. 
Bolalar nutqiy va intellektual faoliyatining shakllanishida ijtimoiylashishning asosiy 
jihatlardan biri ekanligi. Bolalar nutqidagi nuqsonlar. 
Nutqiy faoliyat va uning turlari. 
“Nutqiy faoliyat” tushunchasi. Nutqiy 
faoliyatning tuzilishi. Nutqiy faoliyatning psixologik mexanizmi. Nutqiy faoliyat turlari. 
Verbal va noverbal tafakkur. Nutqiy faoliyatning predmetlik (psixologik) mohiyati. 
Nutqiy faoliyatda til va nutq funksiyalari.
Nutq yaratilishi. 
Nutq yaratilishining psixolingvistik talqini. Nutq – faoliyat. 
Faoliyatning yetakchi va yordamchi turlari. L.S.Vigotskiy modeli. Tafakkur va nutq. 
Ong tuzilishining tizimliligi. Fikrdan – ma’noga, ma’nodan – so‘zga. Ichki nutq. 
A.R.Luriya modeli. Ifodaning dinamik sxemasi. Nutq yaratilishidagi uch bosqich. 
1.Semantik bosqich. Matnning temasi va remasi. 2. Ichki nutq. 3. Yoyiq nutqiy 
ifodalarning shakllanishi. A.A. Leontyev modeli. Ifodaning grammatik-semantik 

---

tomonlarini dasturlash. Ifodaning grammatik realizatsiyasi va so‘z tanlash. 
Sintagmalarni dasturlash.
Nutq idroki (matnni tushunish). 
Matnni qabul qilish (matnni tushunish). Matn 
persepsiyasi. Nutqiy yoki noverbal javob qaytarish. Murojaatni e’tiborga olish. Xabar-
1ning xabar-2 ga mos kelmasligi. Matnni yaratish va tushunishda samaradorlik, 
tejamkorlik va ishonchlilik tamoyillari. 
Matnni psixolingvistik yondashuv asosida o‘rganish. 
Mantning lingvistik 
mohiyatini ochishda til vositalarining o‘rni. Matnning psixolingvistik tahlilida individ 
til va tafakkur faoliyatining o‘rni. Matnning kommunikatsiya akti shakli ekanligi. 
“Muallif (matn tuzuvchi)”, “matn” va “retsipient” tushunchalari. Nutqni qabul 
qilishning uch asosiy darajasi.