Sinf jamoasi bilan muloqotni tashkil etishning to‘rtinchi bos- qichi. Bu bosqichda o‘qituvchi muloqoti barcha sinf a’zolarining jamoa oldida turgan vazifalari asosida o‘z-o‘zlariga qat’iy talablar qo‘ya olishlari bilan tavsiflanadi. Shuni aytish joizki, har bir bosqichda ham jamoa a’zolari o‘zlariga nisbatan muayyan talablar qo‘yishlari lozim. Ammo qo‘yilgan har bir talab o‘ziga xos yo‘nalishi bilan ajralib turishi zarur. To‘rtinchi bosqich jamoa a’zolarining o‘ziga nisbatan yuksak axloqiy talablar qo‘ya olishlari bilan ahamiyatlidir. Jamoaning hayoti va faoliyati mazmuni jamoa a’zolarining har biri uchun shaxsiy ehtiyojga aylanadi. Jamoadagi tarbiya jarayoni o‘z-o‘zini tarbiyalash asosida olib borilishi kerak. Biroq bu holat jamoaning muayyan shaxsni yanada
rivojlantirishdagi roli va o‘rnini pasaytirmaydi. To‘rtinchi bosqichda
o‘qituvchi muloqoti asosida amalga oshiriladigan vazifalar ancha
murakkab va mas’uliyatlidir. Mazkur bosqichda jamoa oldiga istiqbolli,
yuksak va murakkab talablarni qo‘yish uchun mutlaqo qulay sharoit
yaratiladi.
A.S.Makarenko sinf jamoa a’zolari o‘rtasida yuzaga keluvchi muno-
sabatlarning ichki xususiyatlariga ulkan ahamiyat bergan va jamoada
shakllanadigan quyidagi eng muhim belgilarni ajratib ko‘rsatgan:
1) O‘z jamoasi bilan g‘ururlanish asosida o‘z qadr-qimmatini ang-
lash.
2) Jamoaning har bir a’zosida qaror topgan do‘stona birlik.
3) Tarbiyali, ishchan harakatga yo‘llovchi faollik.
4) Hissiyotni boshqara olish hamda muloqot odobiga amal qilish.
Tajribali pedagog olim tomonidan ta’kidlab o‘tilgan ushbu fikrlar
o‘qituvchining sinf jamoasi bilan tashkil etiladigan muloqotida va o‘quv-
chilar oldiga qo‘yadigan talablarni tanlashda muhim ahamiyat kasb etadi.
Puxta o‘ylab qo‘yilgan talablar tizimining muntazam amalga oshirilishi
maktabda muayyan tartib o‘rnatilishini ta’minlaydi.
