O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti xidirova g. R., Raxmatullayeva f. M

9.2. Ekoturizmni rivojlantirishda tabiati alohida muhofaza qilinadigan 
hududlarning o‘rni. Mintaqalarda joylashgan qo‘riqxonalar va ulardan 
ekoturizmda foydalanish imkoniyatlari .......................................................... 107 
9.3. O‘zbekistonda ekoturizmni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari ...... 109 
10 - BOB. TURIZM INDUSTRIYASIDA RAQOBATBARDOSH OMILLAR 
ASOSIDA BUYUK IPAK YO‘LI DAVLATLARINING GURUHLANISHI ...... 112 
10.1.Turizm industriyasida moyillik tushunchasi. Buyuk ipak yo‘li davlatlari 
va loyiha. Metodologiya va natijalar. Guruh tahlili natijalari ..................... 112 

---

5 
10.2. Sayohat va turizm boshqaruv tuzilmasi. Sayohat va turizm biznes 
muhiti .................................................................................................................. 114 
11 - BOB. MARKAZIY OSIYO TURIZMI IMKONIYATLARINI TADQIQ 
QILISH .................................................................................................................... 117 
11.1. Qozog‘istonda turizm industriyasi raqobatbardoshligi ....................... 117 
11.2. Turkmaniston turizmi. Marv: Qadimiy jannatning poytaxt vohasi. .. 122 
11.3. Qirg‘iziston turizmi. ................................................................................. 124 
Adabiyotlar ro’yhati ......................................................................................... 125
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

6 
KIRISH 
Turizm jahon iqtisodiyotning barqaror rivojlanib borayotgan tarmoqlaridan 
biri hisoblanib, nafaqat rivojlangan, balki, rivojlanayotgan mamlakatlar va 
mintaqalar ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotining qudratli katalizatoriga aylandi.
Turizm, ayniqsa, XXI asrga kelib keng taraqqiy etmoqda. Turizm – zamonaviy 
iqtisodiyotning muhim faoliyat sohalaridan biri bo’lib, insonlarning ehtiyojlarini 
qondirishga va aholi turmush darajasini oshirishga yo’naltirilgan.
O’z tabiatiga ko’ra turizm ma’lum bir resurslar, jo’g’rofiy omillar va 
mintaqaviy o’ziga xosliklar bilan bog’liqdir. Mamlakatning jahon turistik bozoridagi 
raqobatbardoshligini va turistik jozibadorligini oshirish maqsadida turizmning 
shakllanishi va rivojlanishini mintaqaviy yondashuv asosida tahlil qilish maqsadga 
muvofiqdir. Shu munosabat bilan O’zbekistonda mintaqaviy turizm rivojlanishiga 
qaratilgan yangicha yondashuvlarni ishlab chiqishga bo’lgan ehtiyoj nazariy 
qarashlarni o’rganib chiqishni talab etmoqda. Ushbu muammoga oid ilmiy ishlarda 
mintaqaviy turizm tushunchasiga turli xil nazariy qarashlar mavjud. Bu borada 
to’plangan nazariy va amaliy tajribalaraning tahlilidan kelib chiqib mintaqalarda 
turizm rivojlanishining iqtisodiy siyosati, reja va dasturlarini ishlab chiqish talab 
etiladi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli 
“O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi 
to’g’risida” gi Farmoni bilan tasdiqlangan 2017-2021 yillarda O’zbekiston 
Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar 
Strategiyasida iqtisodiyotni yanada modernizastiyalash va liberallashtirishga alohida 
etibor qaratilgan.
1
Ushbu ustuvor yo’nalishda turizm industriyasini jadal 
rivojlantirish mamlakatimizni barqaror yuqori suratlar bilan rivojlantirishda asosiy 
omil va turtki bo’lishi nazarda tutilgan. 
Bu o’rinda O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. Mirziyoev farmonidagi 
qo’yidagilarni takidlab o’tish zarur: “Turizmga iqtisodiyotning strategik sektori 
maqomini berish, ushbu sohani barcha hududlarni va o’zaro bog’liq tarmoqlarni 
kompleks ravishda jadal rivojlantirishni etakchi kuchga aylanishi lozim”
2
Turizmni mintaqalar iqtisodiyotiga ta’sirini o’rganish va aniq ilmiy xulosalar 
qilish, hududlarni kompleks va mutanosib rivojlantirish, uzoq va o’rta muddatda 
mavjud turistik salohiyatdan samarali foydalanish, eng asosiysi aholi turmush 
darajasi va sifatini oshirish uchun nazariy asos bo’lib hizmat qiladi. Shu sababli 
birlamchi ijtimoiy-iqtisodiy vazifalardan biri bo’lib har bir mintaqada turizmni 
1
Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида. Ўзбекистон 
республикаси Президентининг фармони. Тошкент шаҳар, 2017 йил 7 февраль. 
2
Ўзбекистон Республикасининг туризм соҳасини жадал ривожлантиришни таьминлаш чора-тадбирлари 
тўғрисида. Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармони. Тошкент шаҳри. 2016 йил, 7 декабрь.

---

7 
rivojlantirish hisoblanadi, chunki bu ko’p jihatdan milliy turizm imidjining 
shakllanishi va rivojlanishini, hamda xalqaro turizm rivojlanishining imkoniyatlari 
va tendenstiyalarini belgilab beradi.
Mazkur o’quv qo’llanma 10 bobdan iborat bo’lib, da ushbu dolzarb 
masalalarning nazariy jihatlari yoritilgan. Unda mintaqani rivojlantirishda turizm 
sohasining o’rni va ahamiyati, mintaqaviy turizm rivojlanishiga ta’sir etuvchi 
omillar ilmiy tadqiq qilinib, mintaqaviy turizm tushunchasi nazariy jihatdan 
asoslangan. Xorijiy va mahalliy tadqiqotchilar tomonidan ishlab chiqilgan turli 
yondashuvlarning tahlili amalga oshirilgan.