O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Buxoro davlat universiteti

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Rasm 3.2. P. Temporal bo’yicha asosiy joylashishni aniqlash 
strategiyalari
1
 
1
White R. Advertising: what it is and how to do it. URL: advi.ru/archive
Xususiyatlar va qo'shimchalar 
tovarlarning o'ziga xos xususiyatlari 
Foydalar 
iste'molchilarning foydalari 
Muammo echimini
taklif qilish 
QILISH 
har qanday mahsulot ma'lum bir muammoni hal qilish 
uchun sotib olinadi 
Raqiblar harakati 
bizning "eng yaxshi" ekanligimizni tasdiqlovchi statistika 
va faktlar 
Kompaniyaning obro'si 
soyabon brendining obro'sidan foydalanish 
Foydalanish ishonchligi 
mahsulotni ma'lum bir vaqtda, ma'lum bir usulda yoki 
muayyan vaziyatlarda ishlatish 
foydalanuvchi turi 
maqsadli auditoriyaning xususiyatlaridan foydalanish 
iste'molchilarning intilishlari 
turmush tarzi, iste'molchilar holati, ularning 
motivlaridan foydalanish 
ijtimoiy harakatga tegishlilik
ma'lum bir ijtimoiy harakatga tegishli bo'lgan 
iste'molchilarning istaklaridan foydalanish 
qiymat 
iste'molchilarning ma'lum bir qiymat uchun ko'proq pul 
to'lash istagidan foydalanish 
hissiyot 
iste'molchilarning ma'lum ijobiy his-tuyg'ularni 
boshdan kechirish istagidan foydalanish 
individuallik 
Brend personifikatsiyasidan foydalanish 
№ 1 
brendning etakchi sifatida tasavvurini shakllantirish 

---

78 
7) sifatni (obro’-e’tiborni) joylashtirish. Hashamatli tovarlar 
odatda ushbu toifaga kiradi. Misol: Tiffany zargarlik buyumlari, 
8) bir nechta variantlardan iborat narxlarni aniqlash; 
"ko’proq miqdor uchun". Eng yuqori narxdagi eng sifatli 
mahsulotlar. Bularga Mercedes avtomashinalari, Starbucks kofe, 
Gucci kiyimlari; 
- "bir xil narxda ko’proq". Lexus hashamatli mashinasini misol 
qilib keltirish mumkin; 
- "past narx uchun ham xuddi shunday." Bunday holda Toyotaga, 
GMga qarshi misol keltirish mumkin; 
- "ancha past narxga kamroq". Masalan, Southwest Airlines 
aviakompaniyasi - bu yerda ular parvoz paytida yo’lovchilarga ovqat 
bermaydilar, ammo narxlar AQShdagi eng past narx; 
- "kamroq uchun ko’proq". Masalan, Wal-Mart. 
Tanlangan xususiyatlar soniga qarab quyidagilar mavjud. 
1) 2 o’lchovli joylashishni aniqlash mahsulotning ikkita asosiy 
jozibali xususiyatiga asoslanadi. 2D joylashishni aniqlashning klassik 
versiyasi mahsulotning narx-navo nisbati bo’yicha joylashishni 
aniqlashdir. Narx va mahsulot sifati o’rtasidagi maqbul muvozanatni 
topish tubdan muhimdir. Zamonaviy iste’molchi har doim ushbu 
balans buzilganligini sezadi: arzon mahsulot qimmat analog 
mahsulotlarga qaraganda ancha yuqori sifatga ega bo’lishi mumkin; 
yuqori sifatli past narxlar strategiyasi uzoq muddatli bo’lishi mumkin 
emas va kompaniya uchun yo’qotilgan foydani, shuningdek brendga 
ishonchsizlikni anglatadi; 
2) ko’p o’lchovli masshtablash (joylashishni aniqlash) ikkitadan 
ortiq sifat parametrlarini tanlashga asoslanadi, unga ko’ra mahsulot 
analoglari bilan taqqoslanadi. Misol sifatida biz asosiy parametrlar 
narx, transport almashinuvidan masofa, xavfsizlik, to’xtash joyi, 
ishonchlilik, qulaylik va hududning obro’si bo’lganida, ko’p qavatli 
uylarning kvartiralari uchun ko’p o’lchovlarni keltira olamiz. 
Bozorda o’z brendini joylashtirishda kompaniyalar quyidagi 
xatolardan qochishlari kerak: 
- pozitsiyani pastligi - brendning asosiy ustunligini va uni sotib 
olish motivini taqdim eta olmaslik; 
- overpozitsiya - ba’zi xaridorlar shunchaki markani sezmay 
qoladigan darajada tor pozitsiyani tanlash; 

---

79 
- loyqa joylashishni aniqlash - bir-biriga zid bo’lgan ikki yoki 
undan ortiq afzalliklarni tanlash; 
- foydasiz joylashishni aniqlash - kam sonli odamlar 
qiziqtiradigan bunday afzalliklarni tanlash; 
- shubhali joylashish - odamlar ishonmaydigan fazilatlar bayonoti.